۱۳۸۸ آذر ۲, دوشنبه

ترا کونم بهانه (درد دیل - شعر گیلکی)




پرا گیرم به آسمان و ترا کونم بهانه
تا بزنه می سینه مئن , ایوارده عشق جوانه

رنگ شادی فوکونم تابلوی زندگی یا
عاشقا بم سرا گیرم ایوارده بندگی یا

د وقته کی واشکوفه ,  هر چی سرخ گوله
دیله گبا نیشتاوسته  , هچین نگم قبوله

یاد بیگیرم جه پروانه , عاشقی راه و رسما
رو بو کونم به آسمان , داد بزنم تی ایسما

چاره نارم جزء تی چوم انتظاری
باران بی ریا بیبی و جه آسمان بباری

دریا بیگیره آرام و شبان ببه مهتابی
خورشید مشرق بیبی و به می طرف دتابی

دیلا به دریا زنم تی واسی  بم روانه
هر کی وابرسه مگه عاشقی , ترا کونم بهانه
------------------------------------------
جه :دامون گیلک پور

۱۳۸۸ آبان ۱۷, یکشنبه

پورم جه ایجگره (درد دیل - شعر گیلکی)






تی سر چی بامو !؟
کی تی جنگلان د سر سبز نیئید
تی رو باران د تمیز و شاداب نیئید
تی شهرانه در و دیواره جا غم واره
من تی بی کسی واسی ای گیلان پورم جه ایجگره

تی سر چی بامو !؟
جه تو همه فرار بو کودید و آواره اید
تو کی تی وارانه جا نشاسی دیل کندن
جه تی قشنگی و سر سبزی نشاسی دورا بوستن
تی سفیدروده خاطراتا نشاسی فراموشا کودن
من تی سادگی واسی ای گیلان پورم جه ایجگره

تی سر چی بامو!؟
چره بهاره موقع  تی بول بولان د نخانیدی
چره  تابستانان تی خالی داران  د گول ناریدی
چره تی پونل پائیزان د رنگ و وارنگ نیئه
چره زمستانان تی نما کومان د خالیه
من تی بی زبانی واسی ای گیلان پورم جه ایجگره

تی سر چی بامو!؟
چره تی بجاران د تازه بکاشته توم ناره
چره تی چایی باغان  د خالیه و چایی چین ناره
چره تی روباران د کاسه کولی و سیاه کولی و ماهی سفید ناره
من تی دئن و گب نزئن واسی ای گیلان پورم جه ایجگره

تی سر چی بامو !؟
گب بزن بو گو مره جه تی دریا
جه سفید رود و شیطان کوه و درفک
بوگو مره جه ماسوله و قلعه رودخان
چره تی ایسم  ناره  د ابهت سابقه مانستان
کی یا وا بگم می دیله دردا
کی تی واسی من ای گیلان پورم جه غورصه
پورم جه درد و جه بی تابی
پورم جه ایجگره
-------------------------------------------
جه : دامون گیلک پور




۱۳۸۸ آبان ۵, سه‌شنبه

جدول گیلکی(شماره2)



دوستان عزیز قبل از هر چیز ممنون که به ا وبلاگ سر بزه اید در مورد ا جدول خواستیم بگم کی از اونجایی کی امی لهجه و گویش در مناطق مختلف گیلان با هم کمی فرق کونه و امان گیلکی کلمه یانا با آهنگهای مختلفی ادا کونیم بنابراین اگه کمی و کاستی و یا ادا کردن بعضی از کلمهء یان کمی شیمی لهجه و و گویش امرا فرق کونه به خودتان بزرگواری ببخشید و در صورت امکان مره کامنت بنید و گوشزد بو کونید و طرز درست ادای کلمه یا عبارت مورد نظرا یاد آوری بو کونید که در ا صورت خیلی خوشحالا بم و قبلآ تشکر کونم.
ظمنآ من ا جدولا فقط برای کمک به یاد آوری و فراموش نوکودن بعضی از کلمات و عبارات گیلکی چاکودم و می قصد فقط کمک به بالا بردن آگاهی در امی فرهنگ و گویش گیلکی ایسه بنا براین اگه مشکلاتی دینیدی و اگه دینیدی کی ا جدول بصورت حر فه ای چاکوده نوبوسته باز هم به خودتان بزرگواری ببخشید.
موفق بیبید و سر فراز
دامون گیلک پور
افقی:
1-صورت پوته خوله یا سوراخ سوراخ دار- ایتا از کشوران همسایه
2-آبش مزهء کله پاچه ئ - ایدانه ام مزهء فوسنجان و میرزا قاسمیه ئ
3- خسیس - ایتا محله از توابع لولمان در کنار سفیدرود - جه ته دیل بیرون ایه
4-لوله کشی بدن - بج کی برسه د وقتشه - غذای پرنده از جمله قناری
5- کنایه به آدمی کی با حرص و ولع خو غذایا بو خوره - قبلآ بیشتر مردوم خوشان آب خوردن از اون بوجور آوردیدی - ظرفی گلی کی شراب اونی میان داشتیدی
6-شرق گیلانیان وابرسیدی کویا شوندریدی - منبع سنگ سفید و شور
7- ایتا دسته پرنده - منطقه ای خوش آب و هوا بین تهران و مازندران - از حروف الف بایه کی دوبار تکرار ببسته
8- ایتا از ماشینان کوچیک فرانسوی الاصل ایران میان -وقتی پار امرا بایه طرف مقابل سر و شکلا عوضا کونه - از شیرینی یان راحت خوردنی
9- یک زمانی بهترین و مرغوبترینش از کشاورزی گیلان به همه جا صادر بستی - من و تو - بعضی ار الاغان اتوئید - اون نییه
10- گاو جوان و نا بالغ کی هنوز احتیاج داره تا ترو خشک ببه - شهر میدانا گیدی
11- پلایا انی مرا دوکونیدی بشقاب میان - کول مرا با هم آیه - قسمتی از قایق یا کشتی که به اب تاودانییه
12- اصطلاحی کی برای کسی کی رزق وروزی بخانه آوره بکار بوریدی- انی کارخانه یان گیلان میان جه میان شوندریدی
13- اگه کی بی حوصله با کمال بی ادبی بگه کی بوگو - میمنت و مبارکی - گوما بوستن
14- دو چیز نییه - هر کسی مرا نشا بوستن
---------------------------------------------------
عمودی:
1- ایتا از پرنده یانی کی شمال میان شکار کونیدی - تانی موشکل ساز بیبی اگر .........
2- گریه - ایتا از جوستنی یان- وسیله ای برای جدا کودن ریز و دوروشت
3- ایجور تور ماهی گیره کی معمولآ رودخانه میان زیاد ایستفاده کونیدی - ایجور آش خوشمزه خصوصآ زمستان موقع - جه اوطرف اگه بخانی کسی بو کی وسیله ای خودش دوش نائی تا اون مرا خودش محصولات جه دهات ببره بازار بوفروشه
4- ایسم دیگه ئ ا درخت زبان گنجیشکه - بیجیر نییه - خیلی از عاشقان ا شبانا دوست داریدی
5- پوشت سر هم معمولآ بافتنی میان - تلو تلو خوردن - اونا معمولآ با سنگ پای قزوین محک زنیدی
6- خوردنیان شب یلدایا گیدی - ماهیانه پرداخت به
7- دیگ بزرگ مسی - نوک هر چیزی - ظرفی کی انی میان ماهی شور کونید
8- اوسه کودن - به کسی یا جائی بزه
9- تعلیم دهنده - مواظب بوبو جه تومان جین ویزه - بعضی یان ا مالا کی دینیدی خائید خودشانا خفا کونید
10- ایتا از شهر های مازندران - بجار میان بجار کاران جه دستش در عذابیدی - مواظب بیبید اجور سگ شومرا گاز نیگیره
11- اسمی برای خانومان - قسمتی از بج کی بعد از بج بینی خاک میانی بمانه - هوس کودن امی گویش میان
12- وسیله ای کی خانومانان برای نگهداشتن مو ازش ایستفاده کونیدی - گیاهی برای رنگ کودن - الکی و بیخودی
13- سرما و یخبندان سر صبح - قایقران - ایتا از دلایل سر سبزی امی گیلان
14- جه اوطرف بخانید ته و انتهای ایتا چیز - پرنده ای خوش صدا و خانگی
-----------------------------------------------------------------
جه : دامون گیلک پور









۱۳۸۸ آبان ۳, یکشنبه

بوگو مره دو کلام (درد دیل - شعر گیلکی)


هم شهری , هم استانی , یا کی همزبان سلام
بگو مره , جه تی روزگار و احوال دو کلام

جه سفر به غربت و جه تنهایی و بی کس کار
جه دوری , جه قوم و خویش و برار خاخور و پئر و مار

دانم کی , تی دیل مئن خیلی گب داری
ان همه سال غربت مئن , دور جه وطن , چی حال داری

گب بزن , بوگو مره جه خودت , جه غربت و جه فرنگ
جه دیار زرق و برق و خوش آب و رنگ

بعضی مردوم گیدی , اویا خب و با صفایه
آب زمزم اویا شین , هر دردی ره دوایه

بعضی هم , خون بدیل داریدی و بد گیدی جه اویا
گیدی غربت مئن , بیچارگی زیاده و مردم نانیدی شرم و حیایا

بوگو اصلآ چره همه چی یا بنایی و بوشویی !؟
ان همه سال دوری یا تحمل بو کودی چوتویی !؟

چره ان همه سال گب نزئه ای !؟
همه جور سختی بیدئه ای وهیچ دم نزئه ای !؟

قصد نارم کی , نمک روی زخم ببم تره
دانم کی تی زندگی , خودش هیزار قصه داره

هر چند کی تی گبان خیلی طلایه
گفتنش تره سخت و تی جان ره بلایه

ولی با تمام ا اوصاف , تی دیلا صافا کون کی ایتا روز
او روزی کی دیر و زود داره , ولی ناره سوخت و سوز

ایوار د تانی , پرا گیری به آسمان
تا کی تی جا , د نبه خالی امی میان
---------------------------------------------------
جه دامون گیلک پور

۱۳۸۸ مهر ۵, یکشنبه

گیله مرد (جه بزرگ علوی) قسمت پنجم


.......من ا تپانچهء ترا فادم.
گیله مرد د طاقت ناورد. " فاندی , دروغ گی ! چرا ولانی بو خوسم ؟ مرا عذاب داندری ! مسلمانان بدادم برسید!
از می جان چی خائی؟"
انی داد و بی داد به جایی نرسه ای , چونکی هر صدایی باد و بوران و طوفان صدا میانی گوما بوستی.
" داد نزن! نترس ! ترا فادم , ترا بگم اگه تی پا فارسه امنیهء فومن , تی فاتحهء باید بخوانی . مگه نیشتاوستی کی چند روز پیش ایتا اتوبوسا جاده میانی لختا کودیدی ؟
جه او موقع تا الان یک عالمه آدم بیگیفتیدی . منم مسلمانم , خدا و پیغمبرا باور دارم , خدایا خوش نایه کی .........."
گیله مرد آراما بوست . خیلی از امرا بیگیفتیدی!؟ خائید می جا سئوال و جواب بو کونید!؟
" چرا داد زنی ؟ ترا فادم ! اصلآ ترا فروشم . تپانچه تی شینه من اگه گزارش بو کونم کی تی خانه میانی پیدا بو کودم , دانی کی ترا در جا اعدام کونیدی , خودتا فروشم , پنجاه تومان کی ارزه ؟ تو خودت دانی و محمد ولی , آهان چی گی ؟ ارزش ناره ؟
تی پول خودت ورجا نها , یا کس دیگه ای فادائی ؟
گیله مرد آراما بوسته بو , د نلرزه ای , دست تاودا زیر پتو بقچه ای کی داشتی بازا کود پنجاه تومان اسکناس دو تومانی کی خیس بو بیگیفته بلوچ جلو.
"بیا بیگیر! "
د بلوچ نوبه بو کی بترسه .
" نه اتوئی نیبه , ویریزی و بپا ایسی , واگردی پولا نیهی تی جیب میان , من پولا جه تی جیب اوسانم , بعد تپانچهء نهم تی جیب میان , تی دستانا باید بو جور بیگیری , تکان بوخوری می توفنگ قنداق مرا زنم تی سر میان . بیدین همهء کلکانا خودم بلدم . تمام وقت می کیشیک موقع رو به دیوار ایسی و پوشت به من , تکان بو خوری ایتا فشنگ تی کمر میان خالی کونم , زمانی کی من بوشوم خودت دانی و وکیل باشی ."
گیله مرد خودش دستانا به دیوار تکیه بدا , گاهگداری باد ایتا بسته سیرا کی اویا آویزان بو تکان دایی و اونم گیله مرد دستا قلقلک دایی .
پیرهن کرباسی کی دو کوده بو خیس آب بو و به انی پوشت چسبستی . تپانچه انی جیب میانی سنگینی کودی . بعضی وقت هم خودش نفسا داشتی تا صدایانا بهتر بیشناوه. اون منتظر بو کی هر لحظه محمد ولی جه راه فارسه.
زمانی کی بلوچ داد بزه " آهای محمد ولی ! آهای محمد ولی! " ایتا نفس راحت بکشه , ان ایتا خبر خب بو انی ره. "آهای محمد ولی......." گیله مرد خو گوشا تیزا کود . به محض انکی از پلهء چوبی صدای پا بامو , باید مواظب ببه تا او موقع کی مآمور بلوچ خودش جایا محمد ولی امرا عوضا کوداندره , واگرده و جه او چند ثانیه ای کی اوشان کرا با همدیگه حرف زنیدی و متوجه نئیدی , ایستفاده بوکونه و هفت تیرا جه خودش جیب بیرون باوره و اوشان طرف شلیک بوکونه.
مثل انکی اینفر جه او بیجیر مآمور بلوچ جوابا بدا . ای کاش باران ایتا چند لحظه بند بایه , کاش باد اونهمه سر وصدا نوکونه , اونی زندگی , اونی همه چیز به او چند ثانیه بستگی داره , چند ثانیه هم شاید کمتر. اگه صر و صدا کمتر ببستبی اون تانستی با او گوشان تیزی کی داره بهتر بیشتاوه تا به موقع آماده ببه و به وقت تمام ا زجر و عذاب کشئن فیصله بده . او زمان شه خودش زاک ورجا , زاکا جه مارجان فاگیره و با او توفنگی کی از وکیل باشی فاگیره زنه به جنگل , اویا دانه کی باید چی بو کونه.

ادامه داره ...................
---------------------------------------
واگردان به گیلکی جه : دامون گیلک پور