حیکایت گیله مرد جه بزرگ علوی یا من هشت قسمت مئن بصورت کوتاه کوتاه هر بار ایتا پست مئن بنام . تصمیم بیگیفتم ا حیکایت خواندنی یا ایوار د بصورت یکجا و باهم بنم تا عزیزانی کی به هر دلیلی نتانستید همهء قسمتانا بخوانید ایدفا همهء با هم بخوانید حیکایتی کی سرنوشت ایتا شخصیت گیلک کی در برابر استبداد حاکم سر خم نوکود و بخاطر خودش حق جه مبارزه دست نکشه تا انکی در نهایت خودش جانا در ا راه بباخت .
قلم زیبای بزرگ علوی در ا حیکایت بسیار دوست داشتنیه و خواندن شا شومرا توصیه کونم.
دانم کی در واگردان کودن ا حیکایت به گیلکی کم و کاستی زیاد نها . ولی از اونجائی کی سعی بوکودم به بهترین وجه اونا به گیلکی واگردان بوکونم جه شومان عزیزان اینتظار دارم با خودتان راهنمائی یان و نظران باعث دیلگرمی من بیبید تا در آینده بتانم دست به واگردان کودن حیکایتان دیگری جه ا قبیل بزنم تا ببه کی در راه رشد فرهنگ و زوان گیلکی (نوشتاری و خواندنی ) قدم مثبتی اوسانیم.
همهء شومره آرزوی موفقیت و سربلندی دارم
دامون گیلک پور
باد توندی در حال وزیدن بو. چنگ زئه ای زمین خواستی از جا بکنه . پیله درختان بجان یکدیگر دکفتبید . جه جنگل میان زجهء ایتا زنای آمویی کی کرا زجر کشئن دوبو .صدای باد ترانه خاموشا افسار گسیخته بو کوده بو . شرشر باران آسمان تیره و تارا به زمین گیل آلود دختی . تمام نهران طغیان بوکوده و آب جه هر طرف را دکفته بو .
دوتا مآمور توفنگ بدست گیله مردا فومن برداندیبید. ایتا پتوی خاکستری رنگ خو گردنا واپخته بو و ایتا بقچه کی جه اونی پوشت آویزان بو بدست داشتی . بی اعتنا به باد و بوران و مآمور و جنگل و درختان تهدید کوننده و توفنگ و مرگ , خو لخت پایان به آب زئه ای و قدمان کوتاه و آرام اوسادی .
اونی بازوی چپ آویزان بو , اینگار کی سنگینی کودی . زیر چشمی مآموریا کی اونی کنار راه شوئی و سر نیزه ای کی ایتا کف دست قد جه اونه آرنج راست دست جا فاصله داشتی و جه اون چکه چکه آب فوبستی , نیگا کودی .اونی نیم تنه آستین کوتاه بو و آبی کی جه پتو بیرون آموئی , راحت اونی میانی فرو شوئی .گیله مرد هر چند وقت یکبار پتویا ولا کودی و خو بقچه یا فادایی اویتا دست و خو آستین آبا خالی کودی و ایتا دستی هم خودشا رویا فاکشه ای , اینگار کی وضو بیگیفته بو قطرات آبا جه خودش صورت پاکا کودی . فقط او زمان کی عابری با فانوس کم نور جه انی ور رد ا بوستی اونی صورت پهن و استخوانی و چشمان سیفید و دورشت و دوماغ بشکسته یا روشنا کودی و تو تانستی ترسیا کی اونی صورت میان نیشته بو یا بیدینی.
وکیل باشی کی مآمور اولی نام بو جه زندانی دیل پوری داشتی . انا راحت ننایی . همش اونا حرفهای نیش دار زئه ای . فحش و ناسزا گفتی و تمام ا موشکلات راه به ا درازی و باران و تاریکی و و سرمای پائیزا جه چشم گیله مرد دئه ای.
"ماجراجو , بیگانه پرست . تو د چی خواستی بو کونی؟ شولوغ خواستی بو کونی! خیال کونی مملکت صاحب ناره ......."
"بیگانه پرست و ماجراجویا "محمد علی جه فرمانده یاد بیگیفته بو و فرمانده هم جه رادیو و مطبوعات ملی جا.
"شیش ماهه کی دولت داد زنه کی , باییید ارباب حقا فادید , مگه کسی گوش کونه , به مفت خوری عادت بو کودید. او ممه ی لو لو ببرده . بو گوذشت هرج و مرج دوران . پس مالک جه کویا باوره زندگی بو کونه؟مالیاتا جه کویا باوره فاده ؟ اگه دولت بدون پول ببه , پس امی تکلیف چی وا ببه؟ هاتویی بو کودید پارسال امی حقوقا چهار ماه عقب تاوادائید. اما الان د دولت زور داره. بلشویک بازی تمام بوست.
الان یک ماه کی آیم قهوه خانه . جه آبادی به او آبادی شم :گم بابا بائید ارباب حقا فادید. دولت اعلانیهء باوردم , بچسبانم , اشان ره بخواندم کی اگه رعیت بخایه مالک سهما فانده "به سر کار ...فرمانده پادگان .......مراجعه بوکونه تا امنیه تمام بهره مالکانه اوشان شینه وصول بو کونه" اشانا بو گفتم کی سر کار فرمانده پادگان کیه , اشان گوش میان فرو بو کودم کی من اونی همه کاره یم . اشانا حالی بوکودم کی وصول و ایصال یعنی چی . مگر بیشناوستیدی؟
آخه گیید مالک زمین فاده , بذر فاده , مخارج آبیاریا هم فاده آخر سر هم ندانه کی چیزی بهش رسه یا نه!؟ فاندائید کی فاندائید , الان هم دولت پور زور ببسته , دو برابر فاگیره .امان کی ائیساییم .گردن کلفت تر هم کی ببستیم . لباس آمریکایی , پالتوی آمریکایی , کامیون آمریکایی , همه چی داریم . مگر کسی حرف گوش کودی؟ سهم مالک چیه؟ ایتا نعلبکی چایی هم جه امان دریغ کودید. الان...... الان......
بعدآ قهقه زئه ی و گفتی :" الان د شیمی خدمت رسید . بوگو بیدینم تو چی کاره بی ؟ لاور بی ؟ (لاور بمعنی دلاورو بی باک)سواد داری ...؟"
گیله مرد گوش به حرفان ندایی و اصلا جوابم ندایی. جه تولم تا ایا چهار ساعت بو کی توی راه ایسابید و تمام ا مدت محمد ولی دست بردار نوبو . تهدید کودی , زخم زبان زئه ی , خو کهنه حسابا پاکا کودی . گیله مرد فقط فکر راه فرار بو .
اگه ایتا جه ا اسلحه یان کی وکیل باشی دست میان نهابو , اون بداشتیبی,هچوقت نتانستیدی اونا بیگیرید. اگه توفنگ بداشتیبی,کسی اصلآ اونا زراعت سر نیدئه ای تا کی ماموران مفتی باموبید و اونا دستگیر بو کودیبید. عجب توفنگانی داریدی!اگه جه ا توفنگان صد تا آگل آدم نفران دست بمانستیبی ,هیچکس جورعت نو کودی خو پایا جنگل بنه. اگه جه ا توفنگان بداشتیبی اصلآ خیلی چیزان ,امروز مانستن نوبو. اگه او روز توفنگ بداشتیبی , الان صغرا زنده بو و بخاطر خو شیر خوره زای مجبور نو بو بجار بشه تا آگل لولمانی زخم زبان بیشنوه کی اونا گفتی :"تو مرد نیئی , تو تی زاک ماری."
اگه صد تا جه ا توفنگان اونی دست و آگل لولمانی دست بمانستیبی , د هیچکس نامی جه بهره مالکانه نوبوردی . اصلآ توفنگ چیه؟ ایتا چوب کت و کولفت انی دست باموبی , ا وکیل باشی شیره ای سر ایتا بلایی آوردی کی دیگران ره درس عبرت ببه.
کاش باران بند باموبی تا اون بتانستیبی ایتا چوب پیدا بو کونه. بعدآ خودشا زمین تاوادایی , با ایتا جست ویریشتی و ایتا چشم بهم زئن میان چنان ضربه ای به اونی سر نیزه زئه ای تا توفنگ جه دست محمد ولی بکفه ... بلایی انی سر آوردی کی.....ولی مامور دومی دو سه قدم جلو تر شونده بو! اینگار اون ایتا مشکل بزرگی بو ا نقشه اجرا میانی. اونا نشناختی هنوز اونی قیافهء نیده بو, اصلآ اونی مرا ایتا کلمه حرف هم نزه بو.
کشتن آدمی کی نه اونا بیده بو نه اونا شناختی کار آسانی نوبو. آخ ,اگه صغرا قاتل انی گیر باموبی , دانستی اونی مرا چی بو کونه. خو دندان مرا اونی حولقوما جاوستی. خو ناخون مرا اونی چیشمانا بیرون آوردی.....گیله مردا لرزا زه نیگا بوکود . بیده محمد ولی انی کنار راه شوندره و جه اونی سر نیزه آب چکه کونه. جه جنگل صدای ناله ایتا زنای کی غش بوکوده بو و جیغ زئه ای , آمویی . بخاطر خودش زای امروز گیر دکفته بو.
مسئله ان بو کی اشان تا چی حد جه انی اوضاع خبر داریدی . تا کویا جه اون دانیدی؟ محمد ولی بوگفته بو:"خان نایب بوگفته کی ایتا سر بیا فومن دوباره بوشو. خائید بدانید کی جه آگل خبر داری یا نه ؟" اشانه حرفا اطمینان نشا کودن و آگل تا دقیقهء آخر گفتی : "نوشو , و انگرد , زراعت سر نوشو!" پس خودشه زاکا چی بوکونه ؟ اونا کیا فاده ؟ اگه زای پا وسط نوبو,اصلآ کسی نتانستی اونا پیدا بوکونه . بعدآچی آسان تانستی صغرا انتقاما فاگیره . جه پس صد تا اشان مانستان بر آمویی . ولی آگل لولمانی ایتا چیز دیگری بو. خو چیشمانا فوچه ای تیر خالی کودی . مخصوصآ بعد انکی انی دختر بمرده , خیلی بی رحم ببسته بو . مثل آب خوردن بو تانستی آدم بوکوشه. آگل تانستی جه پوشت سر ایتا تیر مرا او مامور دومی کی دو سه قدمی جلوتر شوندوبو کلکا بکنه , ولی ا کار جه گیله مرد بر نامویی .اون نتانستی. محمد ولیا بیده بو . اونا شناختی , بیشناوسته بو کی ایتا روز اونی کومه بامو و بوگفته بو " اگه فورآ خان نائب ورجا نشه انی زاک گلویا زنه سر نیزه سر خودش امرا بوره تا گیله مرد بشه خو زاک دونبال." انا مارجانا بوگفته بو.
مامور دوم اشانه پیشاپیش حرکت کودی . جه اوشان بیشتر جه سه قدم فاصله داشتی . اونم فکرخودش بدبختیان بو. اونا جه خاش باورده بید. بی خبر جه همه جا بامو بو گیلان. ا ولایت برنج انا نساختی. همیشه ایسهال داشتی , انا سرد بو. باران و رطوبت اونا بی حالا کوده بو. دو تا پتو مرا بازم شبان یخ کودی. روزای اول هر چی کم داشتی جه گیلکان کومه جما کودی . آب خوردن مانستئن اوشان رو ایسم نائی . " اشانا گیلکان قبل ورود نیروهای دولتی جه ملاکان خانه دوزدی بو کودیدی." ولی بدبختی ان بو کی کومه یان میان هیچ چی ننا بو. تمام ا کومه یان میانی ایتا تیکه شیشه پیدا نوکود تا خودش ریشا اون مرا بتاشه تا چی برسه به آینه . مامور بلوچ ا زندگی طعم بیچیشته بو. به تکرار خودشان زندگیا غارت بو کوده بید. اویا اوشان ولایت میانی خان آدم نفران مثل مور و ملخ فوبوستید اوشان دهات میان ,جه گاو و گوسفند و مرغ و جوجه و تخم مرغ ,خلاصه همه چیزا غارت کودید. به زاک و پیر زنم رحم نوکودید . یکی دو بار هم کی مردم خیلی بیچاره ببسته بید خودشان کدخدایا روانه کودید تا جه همسایه خان جا کمک فاگیرید . اتویی بو کی ایتا دهات بتصرف ایتا خان در آمویی. ان قصه ای بو کی مامور بلوچ جه خودش پئر بیشناوسته بو. خودش هیچوقت رعیتی نوکوده بو.اون تا جایی کی اونا یاد دوبو همیشه توفنگ دار و مزدور خان بو . ولی وقتی کوجدانه بو مزه غارت و بی خانمانیا بیچیشته بو. مامور بلوچ وقتی فیکر کودی کی الان خودش مامور دولته وحشت کودی , بخاطر انکی دانستی در مدت توفنگ داریش چند تا امنیه و سر باز کوشته ببسته بید. خودش گفتی:" به اندازهء خودش موهای سر ."
اونی ره زندگی بدون توفنگ معنی ناشتی . اون توفنگ مرا بدونیا بامو توفنگ مرا زندگی کوداندره توفنگ مرا هم میره , اونه ره آدم کوشی مثل آب خوردن بو,تنها وقتی کی جه آدم کوشی متآثر ببسته , زمانی بو کی اسب مرا , ایتا سربازا کی با شتر فرار کودان دوبو,بیابان میان دنبال کوده . شتر طاقت ناورد و بوخوفت , سر باز خودش توفنگا تاوادا زمین و بوشو پوشت شتر قایما بوست , بلوچ چند تا تیر خالی بوکود و بو شو جلو اونه پهلو . اونی توفنگا اوساده و خاستی اونه سرا کی جه پوشت شتر معلوم بو , نیشانه بیگیره کی سر باز فریاد بزه :"امان برار مرا نوکوش ." بلوچ بوگفت :" پس تی مرا چی بو کونم ؟ اگه ترا نوکوشم جه بی آبی میری ! "
بعدآخودش ورجا کمی فیکر بو کود و بوگفت:" ایتا گلوله هم خودش ره ایتا گلوله ی ." شتر افسارا بیگیفت و راه دکفت تا واگرده ."ایتا میدان اوطرف تر, ایتا چشمه نها . بو شو خودتا فارسان اویا." صد قدمی شترا یدک بکشه و بعد خاستی شترا ولا کونه کی بشه ,چون کی بدردش نوخوردی . بیده کی نیبه هم شترا هم سربازا بحال خوشان ولا کونه و بشه , واگردست و با ایتا تیر سربازا جه پا در باورد.
ان تنها قتلی بو کی بعضی وقتان اونا ناراحتا کونه . خودشم دانستی کی بلاخره ایتا روز اونم هاتویی میره .
انی پئر و دو تا برار و اونی بعضی از قوم و خویشانم با تیر ها آدمان جه میان بوشوبید . او زمان کی خانان تهران باموئید و وکیل ببستید , اونم چاره ای ناشتی جزء انکی بوشوبی و امنیه ببستیبی. ولی هیچ اینتظار ناشتی کی جه خودش شهر و دیار دور ببه و جایی کی انقدر مرطوب وسرد بو روانه ببه.مآمور بلوچ اصلآ به گیله مرد توجه ای نوکودی اونی ره هیچ فرقی نوکودی کی گیله مرد فرار بو کونه یا نه . اونا بوگفته بید کی هر موقع خایه فرار بو کونه با ایتا تیر انی کارا تمام کونه , اونم جه خودش توفنگ اطمینان کامل داشتی.
مامور بلوچ تو فکر ان بو کی هر جور ببسته ایتا پول و پله ای جمعا کونه و جه ایا فرار بو کونه و دوباره واگرده او بیابان داغ میان , بلاخره بیابان اونقدر بزرگه کی هیچ امنیه ای نتانه اونا پیدا بوکونه.
هر کودام جه مآموران زمانی کی اینفر خانه یا وامختیدی , ایتا چیزی هم اشان گیر آمویی کی یواشکی تاوداییدی خودشان جیب .امروز صبح کی گیله مرده کومه میان , وکیل باشی چهار چشمی مواظب بو کی اون چیزی بجیب نزنه , خودش ولی هر چی خواستی بوکود. پنجاه تومان پولی کی جه گیله مرد جیب بیرون باورده بو , صورت جلسه بوکودیدی و خودشا واگردانئید. فقط تنها چیزی کی اون بتانست بدست باوره ایتا تپانچه بو . اونا کوروج میان برنجان لا پیدا بو کودو بو.ایدفعه ای ایتا فیکر به انه سر بزه او تپانچه کمه کم پنجاه تومان قیمت داشتی . شاید هم بیشتر , پاش برسه ایسائید کسانی کی حاضرید صد تومان هم بابتش فادید ,ایتالیایی.
انی فشنگ کمه .... الان کسی هم اسلحه نیهینه ا دهاتیان هم خودشان شینا تاودیدی دریا.
باد دست بردار نوبو , موشت موشت بارانا مآمور و زندانی گوش و چشم میان فوکودی . خاستی پتویی کی گیله مرد خودش دور واپخته بو بازا کونه و مآموران بارانیا خودش مرا بره.تا قهوه خانه ای کی بطرفش حرکت کوداندیبید , چند صد متری بیشتر نمانسته بو ولی تاریکی و باد و بوران میان اونی چراغ نفتی سو خیلی دور بنظر آمویی.
وقتی به قهوه خانه فارسئید محمد ولی قهوه چی جا وابرسه :"کته داری ؟"
قهوه چی -آهان داریمی.
محمد ولی - چایی چی ؟
ق - چایی هم داریم
م - چراغم داری ؟
ق - آهان ای دانه.
م - بو جور اتاقا زود خالی بو کون !
ق - بو جور اتاق میان توتون خشکا کودیم.
م - اونی کف کی خالیه؟
ق - آهان خالیه.
م - ا طرفان پست امنیه ناره؟
ق - چره داره
م - کویا؟
ق - ایتا پیچه او طرف تر . شب ایسابید , ولی بوشوئیدی.
م - بیا امرا ببر بو جوری اتاق .
او اتاق رو به ایوان بازا بوستی . جه ایوان تانستی رو شنایی افقا بیدینی . ولی باران هنوز کرا بارستی. جه اتاقی کی اونی سقف جا برگ توتون و هیندوانه و و پیاز و سیر آویزان بو , بوی نم و رطوبت آمویی.
محمد ولی بگفت :"یا لا بو شو اتاق گوشه تکان بو خوردی ترا سوراخ سوراخا کونم " بعدآ واگردسته قهوه چیا بگفت :" اوطرف کی به بیرون راه ناره ؟"
قهوه چی کی گیله مرد صورتا نور کم رنگ چراغ سوتکا میان بیده بفهمسته کی اوضاع از چی قراره , در جواب بگفت :"راه ناره سرکار انم از اوشانه کی ماشینا لختا کوده ؟,
محمد ولی - بو شو تی کار دونبال , مردیکه , بی شرف , بو جورا نیگاه بو کونی تمام تی بساطا بهم زنم . تو خودت جه ان بد تری.
بعد واگردسته مآموره بلوچا بگفت :" خان , ایا بئس من شم بیجیر کیشیک دهم بعد من آیم بو جور تو بوشو کیشیک بده , چایی هم بو خور ."
گیله مرد او اوتاق تاریک میان خودشه نیم تنیه آستین کوتایا بکند و اونی آبا فیچالست , ایتا دستم خودش پایانا بکشه . خودشه صورت آبا بیگیفت و فوکود زمین.
خو شلوارا بوجور بزه و خودش پایا کمی بمالست . ایتا پیچه اونا لرزا زه . خودشا ایتا تکان بدا ومآمور بلوچا زیر چشمی ایتا نیگا تاودا.
مآمور بلوچ خودشه توفنگا دو تا دستی بچسبسته بو و دم پنجره کرا افقا نیگا کودان دوبو. او تاریکی میان بجزء صدای باد و شرشر باران و بعضی وقت هم صدای مرغابی , صدای دیگه ای بگوش ناموئی.
بر عکس محمد ولی , مآمور بلوچ هیچ حرف نزئه ای. فقط اونه سایه بو کی سایهء خاکستری افق میان دائمآ در حرکت بو و نشان دائی کی هیچ راه فراری گیله مرد ره ننا . باد کومه یا تکان دائی و صدایی مثل صدای ایتا زن زائو ولانشتی کی گیله مرد بو خوسه . صدایی کی از جنگل آموئی , شبیه صدای نالهء صغرا بو , مثل زمانی کی ایتا تیر از کدخودا کومه جور, تولم میانی انی پهلویا سوراخا کود.
صغرا زاکا بنا بیجیر و شروع بو کود شیون کودن ...............
نخایی فرار بو کونی؟
نه.!
بی اختیار جواب بدا "نه" , ولی خودشه دست و پایا جما کود. اون تصمیم داشتی اشان مرا گب نزنه . چون کی انا بیشناوسته بو مآمور جماعتا مرا نباید زیاد حرف بزنه. اشان هر کلمه ای کی از تی دهان جا بیرون بایه بنفع خودشان ایستفاده کونیدی. موقع استنطاق باید ساکت بیبی. چرا بی خودی جواب بده . امنیه خاستی بدانه کی اون خواب یا کی بیداره , از اونه جواب ندئن متوجه ببست کی اون خوفته.
"بیدین چی گم!" صدای سرما خوردهء بلوچ نفیر باد میانی گوما بسته. طوفان کرا غو غا کودی , ولی اتاق میانی سوکوت وحشتناکی حکم فرما بو . گیله مردم خو نفسا جیگیفته بو.
"نترس!"
گیله مرد ولی ترسه ای . بخاطر انکی صدای بلوچ از زیر اونی ریش در آموئی و ان گیله مردا ترسانه ای.
"من خودم تی مانستن راه زن بوم."
بلوچ انا بوگفت و ساکتا بست. گیله مرد دیل بترکست , مثل انکی اشان بویی ببردیدی . "من تی مانستن راهزن بوم " دوروغ گه بی همه چیز , خایه می جا حرف فاکشه .
تاریکی بلوچا بی حوصله بو کوده بو . آهسته تر بوگفت :" امروز صبح کی کوروج گردستاندوبوم ."
یکهو جه تاریکی میانی صدای خش خش بامو , مثل اینکی اینفره دست بوخورده به توتونایی کی از سقف آویزان بو.
" تکان نوخور وگرنه زنم !" بلوچ صدا کاملآ جدی بو . گیله مرد تاریکی میان بیده کی امنیه اون طرف نیشانه بیگیفته.
"بینیشین!"
دهاتی بینیشته و گوش بدا تا با وجود صدای باد و باران , خب بیشناوه کی امنیه چی گه! بلوچ پچ پچ کودی.
"کوروج میانی- ایشناوی؟ وسط کوروج ایتا دسته برنج میانی ایتا تپانچه پیدا بو کودم . دانی کی کیشینه ؟ گزارش نوکودم . بخاطر انکی بوگفتم کی حیف و میل به. خودم مرا باوردم کی خودم فادم فرمانده یا . دانی کی حتمآ ترا اعدام کونیدی.
همه جا ساکته . اینگار د طوفان بند بامو.
"گوش کونی ؟ نترس من خودم رعیت بوم , دانم چی کشی , امان از خودمان اربابان خیلی سختی بکشه ائم , ولی بازم صد رحمت به ارباب و خان , امنیه از اوشان بدتره . من خودم یکمدت راهزن بوم , تی سر مو اندازه من آدم بوکوشتم , هانه واستی بوشوم امنیه ببستم تا از شر امنیه در امان ببم , از من نترس! خودایا خوش نایه تی مانستان جوان بی خودی اعدام ببه , بخاطر هیچ و پوچ , الان یک ماه کی از می زن و زای خبر نارم , اوشان ره خرجی روانا نوکودم . اگه اوشان واستی نو بوسته بو , الان ایا نئسابوم . خایی ا تپانچه یا ترا واگردانم؟"
گیله مرد بزور نفس کشه ای , اینگار ایتا چیز اونی گلویا بیگیفته بو , اونی دیل تراپ و تراپ زئه ای , اونی پیشانی رو عرق بزه بو به چی دوروشتی . از بلوچ خودش ورجا ایتا آدم مخوف تصور کودی و ازش ترسه ای . نانستی چی بو کونه . اونی دیل خاستی کی ویریزه و راحت تر نفس بکشه .
" تکان نو خور ! تپانچه می دست میان نها , هفت تیره , انی هر هفت تا فشنگم انی میانی نها , تیر اندازی ره حاضره , خایی تیر اندازی بوکونی فقط باید گلن گدنا فاکشی , من ا تپانچه یا ترا فادم."
گیله مرد د طاقت ناورد. " فاندی , دروغ گی ! چرا ولانی بو خوسم ؟ مرا عذاب داندری ! مسلمانان بدادم برسید!
از می جان چی خائی؟"
انی داد و بی داد به جایی نرسه ای , چونکی هر صدایی باد و بوران و طوفان صدا میانی گوما بوستی.
" داد نزن! نترس ! ترا فادم , ترا بگم اگه تی پا فارسه امنیهء فومن , تی فاتحهء باید بخوانی . مگه نیشتاوستی کی چند روز پیش ایتا اتوبوسا جاده میانی لختا کودیدی ؟
جه او موقع تا الان یک عالمه آدم بیگیفتیدی . منم مسلمانم , خدا و پیغمبرا باور دارم , خدایا خوش نایه کی .........."
گیله مرد آراما بوست . خیلی از امرا بیگیفتیدی!؟ خائید می جا سئوال و جواب بو کونید!؟
" چرا داد زنی ؟ ترا فادم ! اصلآ ترا فروشم . تپانچه تی شینه من اگه گزارش بو کونم کی تی خانه میانی پیدا بو کودم , دانی کی ترا در جا اعدام کونیدی , خودتا فروشم , پنجاه تومان کی ارزه ؟ تو خودت دانی و محمد ولی , آهان چی گی ؟ ارزش ناره ؟
تی پول خودت ورجا نها , یا کس دیگه ای فادائی ؟
گیله مرد آراما بوسته بو , د نلرزه ای , دست تاودا زیر پتو بقچه ای کی داشتی بازا کود پنجاه تومان اسکناس دو تومانی کی خیس بو بیگیفته بلوچ جلو.
"بیا بیگیر! "
د بلوچ نوبه بو کی بترسه .
" نه اتوئی نیبه , ویریزی و بپا ایسی , واگردی پولا نیهی تی جیب میان , من پولا جه تی جیب اوسانم , بعد تپانچهء نهم تی جیب میان , تی دستانا باید بو جور بیگیری , تکان بوخوری می توفنگ قنداق مرا زنم تی سر میان . بیدین همهء کلکانا خودم بلدم . تمام وقت می کیشیک موقع رو به دیوار ایسی و پوشت به من , تکان بو خوری ایتا فشنگ تی کمر میان خالی کونم , زمانی کی من بوشوم خودت دانی و وکیل باشی ."
گیله مرد خودش دستانا به دیوار تکیه بدا , گاهگداری باد ایتا بسته سیرا کی اویا آویزان بو تکان دایی و اونم گیله مرد دستا قلقلک دایی .
پیرهن کرباسی کی دو کوده بو خیس آب بو و به انی پوشت چسبستی . تپانچه انی جیب میانی سنگینی کودی . بعضی وقت هم خودش نفسا داشتی تا صدایانا بهتر بیشناوه. اون منتظر بو کی هر لحظه محمد ولی جه راه فارسه.
زمانی کی بلوچ داد بزه " آهای محمد ولی ! آهای محمد ولی! " ایتا نفس راحت بکشه , ان ایتا خبر خب بو انی ره. "آهای محمد ولی......." گیله مرد خو گوشا تیزا کود . به محض انکی از پلهء چوبی صدای پا بامو , باید مواظب ببه تا او موقع کی مآمور بلوچ خودش جایا محمد ولی امرا عوضا کوداندره , واگرده و جه او چند ثانیه ای کی اوشان کرا با همدیگه حرف زنیدی و متوجه نئیدی , ایستفاده بوکونه و هفت تیرا جه خودش جیب بیرون باوره و اوشان طرف شلیک بوکونه.
مثل انکی اینفر جه او بیجیر مآمور بلوچ جوابا بدا . ای کاش باران ایتا چند لحظه بند بایه , کاش باد اونهمه سر وصدا نوکونه , اونی زندگی , اونی همه چیز به او چند ثانیه بستگی داره , چند ثانیه هم شاید کمتر. اگه صر و صدا کمتر ببستبی اون تانستی با او گوشان تیزی کی داره بهتر بیشتاوه تا به موقع آماده ببه و به وقت تمام ا زجر و عذاب کشئن فیصله بده . او زمان شه خودش زاک ورجا , زاکا جه مارجان فاگیره و با او توفنگی کی از وکیل باشی فاگیره زنه به جنگل , اویا دانه کی باید چی بو کونه.
"ها ؟ جواب ندی ؟ها ها ها ها ها........"
گیله مرد دیل خاستی تا ا صدای خنده ایتا پیچه بلندتر ببستیبی تا اون بتانستیبی گلنگدنا فاکشه. اونی سیگاره آتشا نیشانه بیگیره و تیر اندازی بو کونه.
" بو گو بیدینم , او روزی کی سرگرد امرا باموئیم تولم (جمعه بازار) کی پاسگاه چاکونیم , تو نیبی کی سینه سپر بو کودی و جه همه پیشتر ایسابی و بو گفتی : امان ایا خودمان داروغه داریمی و کسی یا د نخائیم ؟ بی شرفان , چند نفر جه امرا تا وادائید ایتا کلبه میان خاستیدی امرا آتش بزنید. حیف کی سرگرد *ولانشت *و گرنه همهء شومرا مسلسل مرا درو کودیم.
شیمی او گردن کلفتا کی خودم به درک *اوسه* کودم , بو گو بیدینم , تو هم اویا ایسابی ؟ راستی شیمی او پیله تران کی ها ایتا زبان داشتیدی به چی درازی الان کویا ایسائید ؟ چره الان تره هیچ کاری نوکونیدی ؟ "
بعد چند تا فحش ناموسی نثار گیله مرد بو کود.
" تهران میان اوشان ریشه یا خشکا کودیم , د کسی جرآت ناره گب بزنه. خاستیدی بلشویکی بو کونید؟ اشان زناکان چقدر سلیطه بیدی!؟ وای , وای , وای , اوشانی واسی بو کی سرگرد ولانشتی تیر اندازی بو کونیم . چوتو بوبوسته الان همه موش ببستیدی و خوشان سوراخان مئن *جوخوفتید * !؟ آخ اگه می دست مئن بو. بلائی تی سر آوردیم کی کیتابان مئن بینیویسید . نانم چه ره بو گفتید کی ترا صحیح و سالم تحویل بدم ؟ حتما تو ایتا از او گردن کلفتانی ؟ وگرنا ها ایمروز صبح کی ترا بیدم ایتا گلوله مرا تی کلکا کندیم. تی چشم جلو تی زنا ......
اوهوی چی کوداندری ؟تکان بو خوری ایتا گلوله ترا حراما کونم. "
صدای گلنگدن توفنگ , گیله مردا کی بی احتیاطی کودانده بو بخودش باورد.
گیله مرد بی اختیار انی دست به دستهء هفت تیر بوشو , او زناکی کی چند ماه پیش تولم مئن تیر بو خورده بو و بعدآ بمرد , اونی زن بو , صغرا , زاک شیش ماهه داشتی , الان او زای اونی کومه مئن ایسا و معلوم نوبو کی چی سرنوشتی اونی انتظارا کشه !؟ مارجان , آدمی نیئه کی بتانه زاکا بداره . اصلآ اونی کار نوبو. د کی خایه بفکر اونی زای ببه ؟
گیله مرد بعضی وقتان وکیل باشی گبانا نیشناوستی . اون ایتا فیکر دیگه میان ایسا بو. نو کونه کی تپانچه اصلآ خالی ببه . نوکونه کی بلوچ و وکیل باشی اونی مرا شوخی بو کودیدی و تپانچهء خالیا اونا فادابید.
ولی ا شوخی اشان ره چی فایده ای داشتی ؟ اصلآ امکان ناره . تپانچه یا خودش جیب میان ایتا پیچه سبک و سنگین بوکود. جه اونی وزن تانستی حدس بزنه کی تپانچه خالیه یا کی پوره ؟ ها حرکت اونی شین باعث بوبسته بو کی محمد ولی متوجه بوبسته و توفنگ سرا بییگیفته گیله مرد طرف . سر نیزهء توفنگ زیادی اون مرا فاصله ناشتی وگرنه گیله مرد تانستی ایتا حرکت مرا توفنگا سرا بطرف زمین فشار بده و توفنگا جه محمد ولی فاگیره.
" اوهوی خوابی یا بیدار ؟ بو گو بیدینم شاید بخاطر ان ترا فومن برداندریدی کی آگول لولمانی مرا رابطه داری ؟ " چند تا فحشم نثار آگول بوکود. " یک هفته تمام امی خواب و آراما *فیگیفت * , روز روشن وسط جاده ایتا ماشینا لختا کود. اونی سیبیلا به آتش کشیمی , اونی نوبتم فارسه. بو گو بیدینم , راست گیدی که او زناکی کی او روز تولم مئن تیر بو خورد اونی دختر بو ؟ "
بعضی وقتان صدای باد اونقدر زیاد بو کی صدای محمد ولی بگوش گیله مرد فانرسه ای , ولی اون جه وکیل باشی گبان تانستی حدس بزنه کی چره اونا فومن برداندریدی . مآموران دانستیدی کی اون آگول لولمانی داماده و هنوز اشان مئن ایتا ارطباتی نها. گیله مرد دانستی کی داروغه اونا لو بدا . چند بار آگولا بوگفته بو کی ا ویشگاسوقه ای آدم مطمئنی نیئه . شایدم اگه بخاطره ا ویشگا سوقه ای نوبوسته بو, امروز صغرا هم زنده بو, آگولم نزه ای به جنگل و بعد از اون هم ان همه اتفاق پیش ناموئی و الانم اون اتوئی گیرفتار نوبو.
ایتا باد خیلی شدید کومه یا بلرزانه . شایدم ایتا کهنه درخت بکفت و اونی کفتن باعث تکان خوردن کومه ببست. ولی محمد ولی هاتو یکسره حرف زئه ای و زخم زبان امرا کیف کودی و خندهء قاه قاه زئه ای .
محمد ولی ایتا سیگار آتش بزه . ایدفائی کبریتا باورده گیله مرد صورت جلو و اونی صورتا کبریت روشنائی مرا روشنا کود. جه بس کی کبریت گیله مرد صورتا نزدیک بو کی گیله مرد احساس بوکود کی انی دوماغ سوختاندره .
" .... بیدین چی گم . چره جواب ندی ؟ تو اونی ایسی کی وقتی امان باموئیم پست تولما بزنیم سرگردا بو گفتی کی امان امی بهره یا فادائیم و نطق بو کودی ؟ چره الان لال بوبوستی؟....."
گیله مرد خب بخاطر داشتی . راست گفتی : وقتی دهاتیان بوگفتیدی کی امان داروغه داریم . سرگرد بوگفت کی بیشید شیمی نماینده یا اوسه کونید . جه اوشان وابرسه کی شومان شیمی ایمسال بهره یا فادائید یا نه ؟ همه بو گفتید کی فادائید. بعد جه گیله مرد وابرسه کی تو چی ؟ مثلآ تو چی فادائی ؟ "
گیله مرد بوگفت:" من ابریشم فادام , برنج فادام , تخم مرغ فادام , سیر , غوره , انار تورش , پیاز , جارو ,*جوکول , *کولوش , آرد برنج , همه چی فادام."
بعد وابرسه ایمسال شینم فادائی؟
گیله مرد بو گفت:" ایمسال ابریشم و برنج فادام ."
سرگرد بوگفت:" بوشو اوشان قبض و براتا اوسان باور بیدینم ."
بیچاره پیره مرد (لطفعلی ) بوگفت :" شومان کی نمایندهء مالک نیئید!"
سرگرد نامردی نوکود ایتا سیلی بزه اونی گوش مئن.
یکهو تمام دهاتیان جه خودشان خانه یان بیرون باموئید . معلوم نوبوست کی اوشانا خبرا کوده بو کی ایدفائی نزدیک هیزار نفر اوشانا دورا کودید. بعد تیر اندازی بوبست و ایتا تیرم بوخورده صغرا پهلویا و لطفعلی هم جابجا بمرد.
شب دهاتیان دور هم جمعا بوستید کی ها داروغه ویشگاه سوقه ای پیشنهاد بوکود کی خانه ای کی آژانان اونی مئن ایسابیدی یا به آتش بکشید , و اگه ایتا جوخه دیگه سرباز جه راه فانرسه بو اوشان او خانه یا با تمام او آجانان به آتش بکشه بید .
محمد ولی سیگار کشئن دوبو . گیله مرد فیکر کودی ها الان بهترین موقع ایسه تا اونا خلع سلاح بوکونه. تمام انی بدن لرزه ای , صغرا کوشته بوستن صحنه اونی اختیارا جه اون فاگیفته بو . خودش هم نانستی کی جه سرما لرزه ای یا کی جه ترس.
محمد ولی دست بردار نوبو :" تو خیلی زرنگی , جه او کهنه کارانی , ایتا کلمه حرف نزنی ترسی خودتا لو بدی . بوگو بیدینم , جه اوشانی کی سرگرد مرا اتاق مئن حرف زئید کویدانه آگول بو ؟ من جه کسی نترسم , بلاخره ایتا روز خودم کلکه آگولا کنم . اون لا مزهبه , می دوستان خودشان بیده ئید کی اون قرآنا آتش بزه . می دیل خایه کی اون فقط می گیر دکفه , خودم دانم چی بلائی اونی سر باورم . کویدانه بو ؟ حتمآ اونی کی ریش کوسه داشتی و تی کنار ایسا بو؟ ها چره جواب ندی ؟ خوفته ای یا کی بیداری ؟
باد سر و صدای عجیبی جه جنگل بطرف کومه آوردی .
جیغ و فریاد زن , نعرهء گاو , ناله و فریاد و اعتراض دهاتیان . هر چی گیله مرد دقیق تر گوش کودی بیشتر ایشتاوستی . مثل انکی ا سر و صدا یان میان صدای صغرا هم مثل وقتی کی تیر انی پهلو یا بوخورده بو به گوش آموئی.
ولی بیشتر جه همه , شر شر آب ناودان بو کی گیله مرد دیلا خراش دائی . مثل انکی اینفر خودش ناخون مرا ایتا زخما ریش ریش کودان دوبو.
اونی دندانان هم ضرب آهنگ یکنواخت فوبوستن آب مرا بهم خوردی و گیله مرد همچنان بی تاب بو.
آرامشی کی اتاق مئن حکمفرما بوبوسته بو ظاهرآ محمد ولی یا مشکوکا کوده بو .
اون خاستی بدانه کی گیله مرد خوفته یا بیداره ؟
"چره جواب ندی ؟ شومان همه تا دوشمن خودا و پیغمبرید . همهء شومرا کوشتن واجبه , بیشتاوستم آگول بوگفته کی , اگر اونی دختره قاتیلا بوکوشید حاضره کی خودشا تسلیم بوکونه .
جان خودوش , من اصلآ اهمیت ندم او زناکی کی او روز می تیر مرا به زمین بکفت اونی دختر بو . بمن چی .
من خودم تکلیفا انجام بدام .من گم آگول دوشمن خودایه و اونا کوشتن واجبه , بیشتاوستی ؟ من جه هیچ کسی نترسم . من بوکوشتم , هر کاری جه آگول دست بر آیه بشه بوکونه .....
" تی توفنگا بنه بیجیر . تکان بوخوردی بمردی . "
انا گیله مرد بوگفت , ایتا صدای خسته و گیرفته , وکیل باشی ایتا کبریت آتش بزه و اون گیله مرد ره بمنزلهء ایتا آژیر خطر بو . ایتا چوم فوچئن مئن تپانچه یا جه خودش جیب بیرون باورد و او موقع کی نور کمرنک و زرد رنگ کبریت اتاقا روشنا کود , گیله مرد فرصت پیدا بوکود تا گلنگدنا فاکشه و بطرف محمد ولی نیشانه بیگیره .
محمد ولی وقتی خاستی کبریتا روشنا کونه توفنگ کونه یا بنا زمین و اونی لوله یا بیگیفته خودش دو تا زانو مئن . او نور کم کبریت مئن دو تا چوم دوروشت و سفید بو کی فقط معلوم بو . محمد ولی گیجا بوسته بو . کبریت آتش کم کم اونی دستا بسوجانه و اونی بازو مثل انکی بی حس بوبوسته بو شلا بوسته و بکفته اونی ران رو .
" تی توفنگا بنه زمین تکان بوخوردی بمردی ! "
لولهء تپانچه وکیل باشی شقیقه یا لمس کودی . گیله مرد دست تاودا اونی گولی یا بیگفت و اونا فاکشه باورد اتاق مئن .
" صبر بوکون الان ترا حالی کونم , رجز بخوان , مرا شناسی ؟ چره نیگا نوکونی ؟ "
باران همچنان وارستی , ولی افق کرا کم کم روشنا بوستی و آسمان کرا کم کم بازا بوستاندوبو .
" گفتی جه کسی نترسی !؟ نترس الان ترا نوکوشم , ترا باید با دست خفا کونم . صغرا می زن بو . نامرد تو می زنا بوکوشتی . تو صغرا قاتلی . آگول منم . ازش نترسی ؟ هان ؟ چره تکان نوخوری ؟"
توفنگا جه اونی دست فاگیفته به دیوار تکیه بدا . " تو بوگفتی جه آگول نترسی . آگول منم بیچاره . آگول لولمانی جه غوصهء خودش دختر دق مرگ بوبوسته . من بوگفتم کی اگر قاتل صغرایا مرا فادید , آگول تسلیم به .
آگول اصلآ نئسا تا باید تسلیم ببه . اتوبوسا جاده میانی من بزم . همهء اوشانی کی می مرا ایسید , اوشانیئید کی جه دست شومان بی خانمان بوبوستیدی . اشانا ترا گم تا ندانسته جه دونیا نیشی . ویریز می هفت تیرا بنام می جیب مئن . خایم ترا با دست بو کوشم . خایم تی گولی یا گاز بیگیرم . آگول منم . می دیل کرا خونکا به .
گیله مرد جه فرط درندگی له له زئه ای . نانستی خو دوشمنا چوتو وا بو کوشه !
دستپاچه بوبوسته بو . نور سحر مئن کم کم تانستی هیکل درب و داغان وکیل باشی یا بیدینه .
" من خودم مره خانه و زندگی داشتیم . سواد هم دارم . ا پنج سال مئن یاد بیگیفتم . خیلی چیزان یاد بیگیفتم .
گی مملکت هرج و مرج نیئه ؟ هرج و مرج مگر چی یا گیدی ؟امرا چاپیدی , جه خودمان خانه و زندگی بیرونا کودیدی . جه امان د چیزی نمانسته . د هیچ رعیتی نمانسته . تو خودت چقدر مرا تلکه بوکودی ؟ تی عمر خیلی دراز بو , اگه بدانستیبیم صغرا قاتیل توئی , تا الان هفت تا کفن بپو سانه بی ؟ کی لا مذهبه ؟ شومان کی هیزار بار قرآن مهر و امضاء بوکودید و شیمی قول جیر بزه ائید یا امان ؟ ناموئید قسم نوخوردید کی د همه در امانید ؟ چره مردوما بیخود گیریدی ؟ چره بیخود مردوما کوشیدی ؟ کی دوزدی کونه ؟ می جد اندر جد ا آب و خاک مئن زندگی بوکود , کو اربابی پنجاه سال پیش گیلان مئن ایسابو ؟ "
انی زبان تته پته کودی , بحدی توند حرف زئه ای کی بعضی جه کلمه یان مفهوم نوبو . وکیل باشی خودش دوتا زانو رو خودش پیشانی یا بچسبانه بو بزمین و خودش دو تا دستانا بنابو خودش پوشت گردن . اونی کلاه بکفته بو اتاق تان .
: " نترس , اتوئی ترا نوکوشم . ویریز , حیفه کی ایتا گلوله تره حراما کونم . آخه بدبخت تو چی قابلی ایسی کی من تره ایتا فشنگ فیشانم . ویریز بیدینم ! "
وکیل باشی ولی جه خودش جا تکان نوخوردی . حتا با لگدی کی گیله مرد اونا بزه , بازم جه خودش جا تکان نوخورد.
گیله مرد دست تاوادا و اونی پالتو یقه یا بیگیفت و اونی صورت مئن نیگا بوکود . او روشنائی کم صبح مئن بتانسته یک کمی جه محمد ولی صورتا بیدینه .عرق جه اونی صورت فوبوستی . اونی چومان به سفیدی زئه ای.
بی حالا بوسته بو . جه اونی دهنم کف زرد رنگی بیرون فوبوستی و خر خر کودی .
هاتو کی اونی چوم به چومان براق و دورشت گیله مرد دکفته به تته پته بامو و بوگفت : " نوکوش امان بده ! پنج تا زای دارم . می زاکانا رحم بوکون .هر کاری بیگی کونم . به خودت جوانی مرا ببخش . دوروغ بوگفتم من نوکوشتم . تی صغرایا من نوکوشتم . خودوش تیر اندازی کودی . مسلسل می دست مئن دونبو . "
وانگ زئه ای . التماس و عجز و ناله کودی . التماس و عجز و ناله محمد ولی شین , مثل ایتا آبی کی روی آتش فوکوده بید , گیله مرد آتش خشما خاموشا کود . بیاد باورده کی بوگفته پنج تا زای داره .اگر راست بگه !؟
بیاد خودش زای دکفت . باران د بند بامو بو و سکوت و صفای سر صبح بی غیرتی و ضعف محمد ولی تنفر عجیبی گیله مرد مئن زندا کود . روشنی هوا باعث بوبوسته کی گیله مرد دستپاچه ببه و عجله بو کونه .
گیله مرد ایتا تف تاوادا محمد ولی طرف و در عرض چند دقیقه محمد ولی پالتو یا جه اونی تن بکنده و اونی قطار فشنگا جه اونی کمر وازا کود و خودش پتویا اونی سر و کله یا واپخت , اونی بارانی یا دوکود و اونی کلاه بنا خو سر و جه اتاق بیرون بامو .
هنوزم جه جنگل شیون و نالهء ایتا زن انا بگوش آموئی . ها موقع صدای ایتا تیر بگوش بامو و ایتا گلوله اونی بازویا بو خورد . هنوز وانگردسته بو کی ایتا گلوله دیگه انی سینه یا بو خورد و اونا جه ایوانم جور بجیر تاودا . گیله مرد سینه سوختاندوبو, آسمان اونی ره تیره و تار بوبوسته , انی چومان دوسته بوبوست .
بلاخره مامور بلوچ خو کارا بوکود .
واگردان به گیلکی جه : دامون گیلک پور
قلم زیبای بزرگ علوی در ا حیکایت بسیار دوست داشتنیه و خواندن شا شومرا توصیه کونم.
دانم کی در واگردان کودن ا حیکایت به گیلکی کم و کاستی زیاد نها . ولی از اونجائی کی سعی بوکودم به بهترین وجه اونا به گیلکی واگردان بوکونم جه شومان عزیزان اینتظار دارم با خودتان راهنمائی یان و نظران باعث دیلگرمی من بیبید تا در آینده بتانم دست به واگردان کودن حیکایتان دیگری جه ا قبیل بزنم تا ببه کی در راه رشد فرهنگ و زوان گیلکی (نوشتاری و خواندنی ) قدم مثبتی اوسانیم.
همهء شومره آرزوی موفقیت و سربلندی دارم
دامون گیلک پور
باد توندی در حال وزیدن بو. چنگ زئه ای زمین خواستی از جا بکنه . پیله درختان بجان یکدیگر دکفتبید . جه جنگل میان زجهء ایتا زنای آمویی کی کرا زجر کشئن دوبو .صدای باد ترانه خاموشا افسار گسیخته بو کوده بو . شرشر باران آسمان تیره و تارا به زمین گیل آلود دختی . تمام نهران طغیان بوکوده و آب جه هر طرف را دکفته بو .
دوتا مآمور توفنگ بدست گیله مردا فومن برداندیبید. ایتا پتوی خاکستری رنگ خو گردنا واپخته بو و ایتا بقچه کی جه اونی پوشت آویزان بو بدست داشتی . بی اعتنا به باد و بوران و مآمور و جنگل و درختان تهدید کوننده و توفنگ و مرگ , خو لخت پایان به آب زئه ای و قدمان کوتاه و آرام اوسادی .
اونی بازوی چپ آویزان بو , اینگار کی سنگینی کودی . زیر چشمی مآموریا کی اونی کنار راه شوئی و سر نیزه ای کی ایتا کف دست قد جه اونه آرنج راست دست جا فاصله داشتی و جه اون چکه چکه آب فوبستی , نیگا کودی .اونی نیم تنه آستین کوتاه بو و آبی کی جه پتو بیرون آموئی , راحت اونی میانی فرو شوئی .گیله مرد هر چند وقت یکبار پتویا ولا کودی و خو بقچه یا فادایی اویتا دست و خو آستین آبا خالی کودی و ایتا دستی هم خودشا رویا فاکشه ای , اینگار کی وضو بیگیفته بو قطرات آبا جه خودش صورت پاکا کودی . فقط او زمان کی عابری با فانوس کم نور جه انی ور رد ا بوستی اونی صورت پهن و استخوانی و چشمان سیفید و دورشت و دوماغ بشکسته یا روشنا کودی و تو تانستی ترسیا کی اونی صورت میان نیشته بو یا بیدینی.
وکیل باشی کی مآمور اولی نام بو جه زندانی دیل پوری داشتی . انا راحت ننایی . همش اونا حرفهای نیش دار زئه ای . فحش و ناسزا گفتی و تمام ا موشکلات راه به ا درازی و باران و تاریکی و و سرمای پائیزا جه چشم گیله مرد دئه ای.
"ماجراجو , بیگانه پرست . تو د چی خواستی بو کونی؟ شولوغ خواستی بو کونی! خیال کونی مملکت صاحب ناره ......."
"بیگانه پرست و ماجراجویا "محمد علی جه فرمانده یاد بیگیفته بو و فرمانده هم جه رادیو و مطبوعات ملی جا.
"شیش ماهه کی دولت داد زنه کی , باییید ارباب حقا فادید , مگه کسی گوش کونه , به مفت خوری عادت بو کودید. او ممه ی لو لو ببرده . بو گوذشت هرج و مرج دوران . پس مالک جه کویا باوره زندگی بو کونه؟مالیاتا جه کویا باوره فاده ؟ اگه دولت بدون پول ببه , پس امی تکلیف چی وا ببه؟ هاتویی بو کودید پارسال امی حقوقا چهار ماه عقب تاوادائید. اما الان د دولت زور داره. بلشویک بازی تمام بوست.
الان یک ماه کی آیم قهوه خانه . جه آبادی به او آبادی شم :گم بابا بائید ارباب حقا فادید. دولت اعلانیهء باوردم , بچسبانم , اشان ره بخواندم کی اگه رعیت بخایه مالک سهما فانده "به سر کار ...فرمانده پادگان .......مراجعه بوکونه تا امنیه تمام بهره مالکانه اوشان شینه وصول بو کونه" اشانا بو گفتم کی سر کار فرمانده پادگان کیه , اشان گوش میان فرو بو کودم کی من اونی همه کاره یم . اشانا حالی بوکودم کی وصول و ایصال یعنی چی . مگر بیشناوستیدی؟
آخه گیید مالک زمین فاده , بذر فاده , مخارج آبیاریا هم فاده آخر سر هم ندانه کی چیزی بهش رسه یا نه!؟ فاندائید کی فاندائید , الان هم دولت پور زور ببسته , دو برابر فاگیره .امان کی ائیساییم .گردن کلفت تر هم کی ببستیم . لباس آمریکایی , پالتوی آمریکایی , کامیون آمریکایی , همه چی داریم . مگر کسی حرف گوش کودی؟ سهم مالک چیه؟ ایتا نعلبکی چایی هم جه امان دریغ کودید. الان...... الان......
بعدآ قهقه زئه ی و گفتی :" الان د شیمی خدمت رسید . بوگو بیدینم تو چی کاره بی ؟ لاور بی ؟ (لاور بمعنی دلاورو بی باک)سواد داری ...؟"
گیله مرد گوش به حرفان ندایی و اصلا جوابم ندایی. جه تولم تا ایا چهار ساعت بو کی توی راه ایسابید و تمام ا مدت محمد ولی دست بردار نوبو . تهدید کودی , زخم زبان زئه ی , خو کهنه حسابا پاکا کودی . گیله مرد فقط فکر راه فرار بو .
اگه ایتا جه ا اسلحه یان کی وکیل باشی دست میان نهابو , اون بداشتیبی,هچوقت نتانستیدی اونا بیگیرید. اگه توفنگ بداشتیبی,کسی اصلآ اونا زراعت سر نیدئه ای تا کی ماموران مفتی باموبید و اونا دستگیر بو کودیبید. عجب توفنگانی داریدی!اگه جه ا توفنگان صد تا آگل آدم نفران دست بمانستیبی ,هیچکس جورعت نو کودی خو پایا جنگل بنه. اگه جه ا توفنگان بداشتیبی اصلآ خیلی چیزان ,امروز مانستن نوبو. اگه او روز توفنگ بداشتیبی , الان صغرا زنده بو و بخاطر خو شیر خوره زای مجبور نو بو بجار بشه تا آگل لولمانی زخم زبان بیشنوه کی اونا گفتی :"تو مرد نیئی , تو تی زاک ماری."
اگه صد تا جه ا توفنگان اونی دست و آگل لولمانی دست بمانستیبی , د هیچکس نامی جه بهره مالکانه نوبوردی . اصلآ توفنگ چیه؟ ایتا چوب کت و کولفت انی دست باموبی , ا وکیل باشی شیره ای سر ایتا بلایی آوردی کی دیگران ره درس عبرت ببه.
کاش باران بند باموبی تا اون بتانستیبی ایتا چوب پیدا بو کونه. بعدآ خودشا زمین تاوادایی , با ایتا جست ویریشتی و ایتا چشم بهم زئن میان چنان ضربه ای به اونی سر نیزه زئه ای تا توفنگ جه دست محمد ولی بکفه ... بلایی انی سر آوردی کی.....ولی مامور دومی دو سه قدم جلو تر شونده بو! اینگار اون ایتا مشکل بزرگی بو ا نقشه اجرا میانی. اونا نشناختی هنوز اونی قیافهء نیده بو, اصلآ اونی مرا ایتا کلمه حرف هم نزه بو.
کشتن آدمی کی نه اونا بیده بو نه اونا شناختی کار آسانی نوبو. آخ ,اگه صغرا قاتل انی گیر باموبی , دانستی اونی مرا چی بو کونه. خو دندان مرا اونی حولقوما جاوستی. خو ناخون مرا اونی چیشمانا بیرون آوردی.....گیله مردا لرزا زه نیگا بوکود . بیده محمد ولی انی کنار راه شوندره و جه اونی سر نیزه آب چکه کونه. جه جنگل صدای ناله ایتا زنای کی غش بوکوده بو و جیغ زئه ای , آمویی . بخاطر خودش زای امروز گیر دکفته بو.
مسئله ان بو کی اشان تا چی حد جه انی اوضاع خبر داریدی . تا کویا جه اون دانیدی؟ محمد ولی بوگفته بو:"خان نایب بوگفته کی ایتا سر بیا فومن دوباره بوشو. خائید بدانید کی جه آگل خبر داری یا نه ؟" اشانه حرفا اطمینان نشا کودن و آگل تا دقیقهء آخر گفتی : "نوشو , و انگرد , زراعت سر نوشو!" پس خودشه زاکا چی بوکونه ؟ اونا کیا فاده ؟ اگه زای پا وسط نوبو,اصلآ کسی نتانستی اونا پیدا بوکونه . بعدآچی آسان تانستی صغرا انتقاما فاگیره . جه پس صد تا اشان مانستان بر آمویی . ولی آگل لولمانی ایتا چیز دیگری بو. خو چیشمانا فوچه ای تیر خالی کودی . مخصوصآ بعد انکی انی دختر بمرده , خیلی بی رحم ببسته بو . مثل آب خوردن بو تانستی آدم بوکوشه. آگل تانستی جه پوشت سر ایتا تیر مرا او مامور دومی کی دو سه قدمی جلوتر شوندوبو کلکا بکنه , ولی ا کار جه گیله مرد بر نامویی .اون نتانستی. محمد ولیا بیده بو . اونا شناختی , بیشناوسته بو کی ایتا روز اونی کومه بامو و بوگفته بو " اگه فورآ خان نائب ورجا نشه انی زاک گلویا زنه سر نیزه سر خودش امرا بوره تا گیله مرد بشه خو زاک دونبال." انا مارجانا بوگفته بو.
مامور دوم اشانه پیشاپیش حرکت کودی . جه اوشان بیشتر جه سه قدم فاصله داشتی . اونم فکرخودش بدبختیان بو. اونا جه خاش باورده بید. بی خبر جه همه جا بامو بو گیلان. ا ولایت برنج انا نساختی. همیشه ایسهال داشتی , انا سرد بو. باران و رطوبت اونا بی حالا کوده بو. دو تا پتو مرا بازم شبان یخ کودی. روزای اول هر چی کم داشتی جه گیلکان کومه جما کودی . آب خوردن مانستئن اوشان رو ایسم نائی . " اشانا گیلکان قبل ورود نیروهای دولتی جه ملاکان خانه دوزدی بو کودیدی." ولی بدبختی ان بو کی کومه یان میان هیچ چی ننا بو. تمام ا کومه یان میانی ایتا تیکه شیشه پیدا نوکود تا خودش ریشا اون مرا بتاشه تا چی برسه به آینه . مامور بلوچ ا زندگی طعم بیچیشته بو. به تکرار خودشان زندگیا غارت بو کوده بید. اویا اوشان ولایت میانی خان آدم نفران مثل مور و ملخ فوبوستید اوشان دهات میان ,جه گاو و گوسفند و مرغ و جوجه و تخم مرغ ,خلاصه همه چیزا غارت کودید. به زاک و پیر زنم رحم نوکودید . یکی دو بار هم کی مردم خیلی بیچاره ببسته بید خودشان کدخدایا روانه کودید تا جه همسایه خان جا کمک فاگیرید . اتویی بو کی ایتا دهات بتصرف ایتا خان در آمویی. ان قصه ای بو کی مامور بلوچ جه خودش پئر بیشناوسته بو. خودش هیچوقت رعیتی نوکوده بو.اون تا جایی کی اونا یاد دوبو همیشه توفنگ دار و مزدور خان بو . ولی وقتی کوجدانه بو مزه غارت و بی خانمانیا بیچیشته بو. مامور بلوچ وقتی فیکر کودی کی الان خودش مامور دولته وحشت کودی , بخاطر انکی دانستی در مدت توفنگ داریش چند تا امنیه و سر باز کوشته ببسته بید. خودش گفتی:" به اندازهء خودش موهای سر ."
اونی ره زندگی بدون توفنگ معنی ناشتی . اون توفنگ مرا بدونیا بامو توفنگ مرا زندگی کوداندره توفنگ مرا هم میره , اونه ره آدم کوشی مثل آب خوردن بو,تنها وقتی کی جه آدم کوشی متآثر ببسته , زمانی بو کی اسب مرا , ایتا سربازا کی با شتر فرار کودان دوبو,بیابان میان دنبال کوده . شتر طاقت ناورد و بوخوفت , سر باز خودش توفنگا تاوادا زمین و بوشو پوشت شتر قایما بوست , بلوچ چند تا تیر خالی بوکود و بو شو جلو اونه پهلو . اونی توفنگا اوساده و خاستی اونه سرا کی جه پوشت شتر معلوم بو , نیشانه بیگیره کی سر باز فریاد بزه :"امان برار مرا نوکوش ." بلوچ بوگفت :" پس تی مرا چی بو کونم ؟ اگه ترا نوکوشم جه بی آبی میری ! "
بعدآخودش ورجا کمی فیکر بو کود و بوگفت:" ایتا گلوله هم خودش ره ایتا گلوله ی ." شتر افسارا بیگیفت و راه دکفت تا واگرده ."ایتا میدان اوطرف تر, ایتا چشمه نها . بو شو خودتا فارسان اویا." صد قدمی شترا یدک بکشه و بعد خاستی شترا ولا کونه کی بشه ,چون کی بدردش نوخوردی . بیده کی نیبه هم شترا هم سربازا بحال خوشان ولا کونه و بشه , واگردست و با ایتا تیر سربازا جه پا در باورد.
ان تنها قتلی بو کی بعضی وقتان اونا ناراحتا کونه . خودشم دانستی کی بلاخره ایتا روز اونم هاتویی میره .
انی پئر و دو تا برار و اونی بعضی از قوم و خویشانم با تیر ها آدمان جه میان بوشوبید . او زمان کی خانان تهران باموئید و وکیل ببستید , اونم چاره ای ناشتی جزء انکی بوشوبی و امنیه ببستیبی. ولی هیچ اینتظار ناشتی کی جه خودش شهر و دیار دور ببه و جایی کی انقدر مرطوب وسرد بو روانه ببه.مآمور بلوچ اصلآ به گیله مرد توجه ای نوکودی اونی ره هیچ فرقی نوکودی کی گیله مرد فرار بو کونه یا نه . اونا بوگفته بید کی هر موقع خایه فرار بو کونه با ایتا تیر انی کارا تمام کونه , اونم جه خودش توفنگ اطمینان کامل داشتی.
مامور بلوچ تو فکر ان بو کی هر جور ببسته ایتا پول و پله ای جمعا کونه و جه ایا فرار بو کونه و دوباره واگرده او بیابان داغ میان , بلاخره بیابان اونقدر بزرگه کی هیچ امنیه ای نتانه اونا پیدا بوکونه.
هر کودام جه مآموران زمانی کی اینفر خانه یا وامختیدی , ایتا چیزی هم اشان گیر آمویی کی یواشکی تاوداییدی خودشان جیب .امروز صبح کی گیله مرده کومه میان , وکیل باشی چهار چشمی مواظب بو کی اون چیزی بجیب نزنه , خودش ولی هر چی خواستی بوکود. پنجاه تومان پولی کی جه گیله مرد جیب بیرون باورده بو , صورت جلسه بوکودیدی و خودشا واگردانئید. فقط تنها چیزی کی اون بتانست بدست باوره ایتا تپانچه بو . اونا کوروج میان برنجان لا پیدا بو کودو بو.ایدفعه ای ایتا فیکر به انه سر بزه او تپانچه کمه کم پنجاه تومان قیمت داشتی . شاید هم بیشتر , پاش برسه ایسائید کسانی کی حاضرید صد تومان هم بابتش فادید ,ایتالیایی.
انی فشنگ کمه .... الان کسی هم اسلحه نیهینه ا دهاتیان هم خودشان شینا تاودیدی دریا.
باد دست بردار نوبو , موشت موشت بارانا مآمور و زندانی گوش و چشم میان فوکودی . خاستی پتویی کی گیله مرد خودش دور واپخته بو بازا کونه و مآموران بارانیا خودش مرا بره.تا قهوه خانه ای کی بطرفش حرکت کوداندیبید , چند صد متری بیشتر نمانسته بو ولی تاریکی و باد و بوران میان اونی چراغ نفتی سو خیلی دور بنظر آمویی.
وقتی به قهوه خانه فارسئید محمد ولی قهوه چی جا وابرسه :"کته داری ؟"
قهوه چی -آهان داریمی.
محمد ولی - چایی چی ؟
ق - چایی هم داریم
م - چراغم داری ؟
ق - آهان ای دانه.
م - بو جور اتاقا زود خالی بو کون !
ق - بو جور اتاق میان توتون خشکا کودیم.
م - اونی کف کی خالیه؟
ق - آهان خالیه.
م - ا طرفان پست امنیه ناره؟
ق - چره داره
م - کویا؟
ق - ایتا پیچه او طرف تر . شب ایسابید , ولی بوشوئیدی.
م - بیا امرا ببر بو جوری اتاق .
او اتاق رو به ایوان بازا بوستی . جه ایوان تانستی رو شنایی افقا بیدینی . ولی باران هنوز کرا بارستی. جه اتاقی کی اونی سقف جا برگ توتون و هیندوانه و و پیاز و سیر آویزان بو , بوی نم و رطوبت آمویی.
محمد ولی بگفت :"یا لا بو شو اتاق گوشه تکان بو خوردی ترا سوراخ سوراخا کونم " بعدآ واگردسته قهوه چیا بگفت :" اوطرف کی به بیرون راه ناره ؟"
قهوه چی کی گیله مرد صورتا نور کم رنگ چراغ سوتکا میان بیده بفهمسته کی اوضاع از چی قراره , در جواب بگفت :"راه ناره سرکار انم از اوشانه کی ماشینا لختا کوده ؟,
محمد ولی - بو شو تی کار دونبال , مردیکه , بی شرف , بو جورا نیگاه بو کونی تمام تی بساطا بهم زنم . تو خودت جه ان بد تری.
بعد واگردسته مآموره بلوچا بگفت :" خان , ایا بئس من شم بیجیر کیشیک دهم بعد من آیم بو جور تو بوشو کیشیک بده , چایی هم بو خور ."
گیله مرد او اوتاق تاریک میان خودشه نیم تنیه آستین کوتایا بکند و اونی آبا فیچالست , ایتا دستم خودش پایانا بکشه . خودشه صورت آبا بیگیفت و فوکود زمین.
خو شلوارا بوجور بزه و خودش پایا کمی بمالست . ایتا پیچه اونا لرزا زه . خودشا ایتا تکان بدا ومآمور بلوچا زیر چشمی ایتا نیگا تاودا.
مآمور بلوچ خودشه توفنگا دو تا دستی بچسبسته بو و دم پنجره کرا افقا نیگا کودان دوبو. او تاریکی میان بجزء صدای باد و شرشر باران و بعضی وقت هم صدای مرغابی , صدای دیگه ای بگوش ناموئی.
بر عکس محمد ولی , مآمور بلوچ هیچ حرف نزئه ای. فقط اونه سایه بو کی سایهء خاکستری افق میان دائمآ در حرکت بو و نشان دائی کی هیچ راه فراری گیله مرد ره ننا . باد کومه یا تکان دائی و صدایی مثل صدای ایتا زن زائو ولانشتی کی گیله مرد بو خوسه . صدایی کی از جنگل آموئی , شبیه صدای نالهء صغرا بو , مثل زمانی کی ایتا تیر از کدخودا کومه جور, تولم میانی انی پهلویا سوراخا کود.
صغرا زاکا بنا بیجیر و شروع بو کود شیون کودن ...............
نخایی فرار بو کونی؟
نه.!
بی اختیار جواب بدا "نه" , ولی خودشه دست و پایا جما کود. اون تصمیم داشتی اشان مرا گب نزنه . چون کی انا بیشناوسته بو مآمور جماعتا مرا نباید زیاد حرف بزنه. اشان هر کلمه ای کی از تی دهان جا بیرون بایه بنفع خودشان ایستفاده کونیدی. موقع استنطاق باید ساکت بیبی. چرا بی خودی جواب بده . امنیه خاستی بدانه کی اون خواب یا کی بیداره , از اونه جواب ندئن متوجه ببست کی اون خوفته.
"بیدین چی گم!" صدای سرما خوردهء بلوچ نفیر باد میانی گوما بسته. طوفان کرا غو غا کودی , ولی اتاق میانی سوکوت وحشتناکی حکم فرما بو . گیله مردم خو نفسا جیگیفته بو.
"نترس!"
گیله مرد ولی ترسه ای . بخاطر انکی صدای بلوچ از زیر اونی ریش در آموئی و ان گیله مردا ترسانه ای.
"من خودم تی مانستن راه زن بوم."
بلوچ انا بوگفت و ساکتا بست. گیله مرد دیل بترکست , مثل انکی اشان بویی ببردیدی . "من تی مانستن راهزن بوم " دوروغ گه بی همه چیز , خایه می جا حرف فاکشه .
تاریکی بلوچا بی حوصله بو کوده بو . آهسته تر بوگفت :" امروز صبح کی کوروج گردستاندوبوم ."
یکهو جه تاریکی میانی صدای خش خش بامو , مثل اینکی اینفره دست بوخورده به توتونایی کی از سقف آویزان بو.
" تکان نوخور وگرنه زنم !" بلوچ صدا کاملآ جدی بو . گیله مرد تاریکی میان بیده کی امنیه اون طرف نیشانه بیگیفته.
"بینیشین!"
دهاتی بینیشته و گوش بدا تا با وجود صدای باد و باران , خب بیشناوه کی امنیه چی گه! بلوچ پچ پچ کودی.
"کوروج میانی- ایشناوی؟ وسط کوروج ایتا دسته برنج میانی ایتا تپانچه پیدا بو کودم . دانی کی کیشینه ؟ گزارش نوکودم . بخاطر انکی بوگفتم کی حیف و میل به. خودم مرا باوردم کی خودم فادم فرمانده یا . دانی کی حتمآ ترا اعدام کونیدی.
همه جا ساکته . اینگار د طوفان بند بامو.
"گوش کونی ؟ نترس من خودم رعیت بوم , دانم چی کشی , امان از خودمان اربابان خیلی سختی بکشه ائم , ولی بازم صد رحمت به ارباب و خان , امنیه از اوشان بدتره . من خودم یکمدت راهزن بوم , تی سر مو اندازه من آدم بوکوشتم , هانه واستی بوشوم امنیه ببستم تا از شر امنیه در امان ببم , از من نترس! خودایا خوش نایه تی مانستان جوان بی خودی اعدام ببه , بخاطر هیچ و پوچ , الان یک ماه کی از می زن و زای خبر نارم , اوشان ره خرجی روانا نوکودم . اگه اوشان واستی نو بوسته بو , الان ایا نئسابوم . خایی ا تپانچه یا ترا واگردانم؟"
گیله مرد بزور نفس کشه ای , اینگار ایتا چیز اونی گلویا بیگیفته بو , اونی دیل تراپ و تراپ زئه ای , اونی پیشانی رو عرق بزه بو به چی دوروشتی . از بلوچ خودش ورجا ایتا آدم مخوف تصور کودی و ازش ترسه ای . نانستی چی بو کونه . اونی دیل خاستی کی ویریزه و راحت تر نفس بکشه .
" تکان نو خور ! تپانچه می دست میان نها , هفت تیره , انی هر هفت تا فشنگم انی میانی نها , تیر اندازی ره حاضره , خایی تیر اندازی بوکونی فقط باید گلن گدنا فاکشی , من ا تپانچه یا ترا فادم."
گیله مرد د طاقت ناورد. " فاندی , دروغ گی ! چرا ولانی بو خوسم ؟ مرا عذاب داندری ! مسلمانان بدادم برسید!
از می جان چی خائی؟"
انی داد و بی داد به جایی نرسه ای , چونکی هر صدایی باد و بوران و طوفان صدا میانی گوما بوستی.
" داد نزن! نترس ! ترا فادم , ترا بگم اگه تی پا فارسه امنیهء فومن , تی فاتحهء باید بخوانی . مگه نیشتاوستی کی چند روز پیش ایتا اتوبوسا جاده میانی لختا کودیدی ؟
جه او موقع تا الان یک عالمه آدم بیگیفتیدی . منم مسلمانم , خدا و پیغمبرا باور دارم , خدایا خوش نایه کی .........."
گیله مرد آراما بوست . خیلی از امرا بیگیفتیدی!؟ خائید می جا سئوال و جواب بو کونید!؟
" چرا داد زنی ؟ ترا فادم ! اصلآ ترا فروشم . تپانچه تی شینه من اگه گزارش بو کونم کی تی خانه میانی پیدا بو کودم , دانی کی ترا در جا اعدام کونیدی , خودتا فروشم , پنجاه تومان کی ارزه ؟ تو خودت دانی و محمد ولی , آهان چی گی ؟ ارزش ناره ؟
تی پول خودت ورجا نها , یا کس دیگه ای فادائی ؟
گیله مرد آراما بوسته بو , د نلرزه ای , دست تاودا زیر پتو بقچه ای کی داشتی بازا کود پنجاه تومان اسکناس دو تومانی کی خیس بو بیگیفته بلوچ جلو.
"بیا بیگیر! "
د بلوچ نوبه بو کی بترسه .
" نه اتوئی نیبه , ویریزی و بپا ایسی , واگردی پولا نیهی تی جیب میان , من پولا جه تی جیب اوسانم , بعد تپانچهء نهم تی جیب میان , تی دستانا باید بو جور بیگیری , تکان بوخوری می توفنگ قنداق مرا زنم تی سر میان . بیدین همهء کلکانا خودم بلدم . تمام وقت می کیشیک موقع رو به دیوار ایسی و پوشت به من , تکان بو خوری ایتا فشنگ تی کمر میان خالی کونم , زمانی کی من بوشوم خودت دانی و وکیل باشی ."
گیله مرد خودش دستانا به دیوار تکیه بدا , گاهگداری باد ایتا بسته سیرا کی اویا آویزان بو تکان دایی و اونم گیله مرد دستا قلقلک دایی .
پیرهن کرباسی کی دو کوده بو خیس آب بو و به انی پوشت چسبستی . تپانچه انی جیب میانی سنگینی کودی . بعضی وقت هم خودش نفسا داشتی تا صدایانا بهتر بیشناوه. اون منتظر بو کی هر لحظه محمد ولی جه راه فارسه.
زمانی کی بلوچ داد بزه " آهای محمد ولی ! آهای محمد ولی! " ایتا نفس راحت بکشه , ان ایتا خبر خب بو انی ره. "آهای محمد ولی......." گیله مرد خو گوشا تیزا کود . به محض انکی از پلهء چوبی صدای پا بامو , باید مواظب ببه تا او موقع کی مآمور بلوچ خودش جایا محمد ولی امرا عوضا کوداندره , واگرده و جه او چند ثانیه ای کی اوشان کرا با همدیگه حرف زنیدی و متوجه نئیدی , ایستفاده بوکونه و هفت تیرا جه خودش جیب بیرون باوره و اوشان طرف شلیک بوکونه.
مثل انکی اینفر جه او بیجیر مآمور بلوچ جوابا بدا . ای کاش باران ایتا چند لحظه بند بایه , کاش باد اونهمه سر وصدا نوکونه , اونی زندگی , اونی همه چیز به او چند ثانیه بستگی داره , چند ثانیه هم شاید کمتر. اگه صر و صدا کمتر ببستبی اون تانستی با او گوشان تیزی کی داره بهتر بیشتاوه تا به موقع آماده ببه و به وقت تمام ا زجر و عذاب کشئن فیصله بده . او زمان شه خودش زاک ورجا , زاکا جه مارجان فاگیره و با او توفنگی کی از وکیل باشی فاگیره زنه به جنگل , اویا دانه کی باید چی بو کونه.
"ها ؟ جواب ندی ؟ها ها ها ها ها........"
گیله مرد دیل خاستی تا ا صدای خنده ایتا پیچه بلندتر ببستیبی تا اون بتانستیبی گلنگدنا فاکشه. اونی سیگاره آتشا نیشانه بیگیره و تیر اندازی بو کونه.
" بو گو بیدینم , او روزی کی سرگرد امرا باموئیم تولم (جمعه بازار) کی پاسگاه چاکونیم , تو نیبی کی سینه سپر بو کودی و جه همه پیشتر ایسابی و بو گفتی : امان ایا خودمان داروغه داریمی و کسی یا د نخائیم ؟ بی شرفان , چند نفر جه امرا تا وادائید ایتا کلبه میان خاستیدی امرا آتش بزنید. حیف کی سرگرد *ولانشت *و گرنه همهء شومرا مسلسل مرا درو کودیم.
شیمی او گردن کلفتا کی خودم به درک *اوسه* کودم , بو گو بیدینم , تو هم اویا ایسابی ؟ راستی شیمی او پیله تران کی ها ایتا زبان داشتیدی به چی درازی الان کویا ایسائید ؟ چره الان تره هیچ کاری نوکونیدی ؟ "
بعد چند تا فحش ناموسی نثار گیله مرد بو کود.
" تهران میان اوشان ریشه یا خشکا کودیم , د کسی جرآت ناره گب بزنه. خاستیدی بلشویکی بو کونید؟ اشان زناکان چقدر سلیطه بیدی!؟ وای , وای , وای , اوشانی واسی بو کی سرگرد ولانشتی تیر اندازی بو کونیم . چوتو بوبوسته الان همه موش ببستیدی و خوشان سوراخان مئن *جوخوفتید * !؟ آخ اگه می دست مئن بو. بلائی تی سر آوردیم کی کیتابان مئن بینیویسید . نانم چه ره بو گفتید کی ترا صحیح و سالم تحویل بدم ؟ حتما تو ایتا از او گردن کلفتانی ؟ وگرنا ها ایمروز صبح کی ترا بیدم ایتا گلوله مرا تی کلکا کندیم. تی چشم جلو تی زنا ......
اوهوی چی کوداندری ؟تکان بو خوری ایتا گلوله ترا حراما کونم. "
صدای گلنگدن توفنگ , گیله مردا کی بی احتیاطی کودانده بو بخودش باورد.
گیله مرد بی اختیار انی دست به دستهء هفت تیر بوشو , او زناکی کی چند ماه پیش تولم مئن تیر بو خورده بو و بعدآ بمرد , اونی زن بو , صغرا , زاک شیش ماهه داشتی , الان او زای اونی کومه مئن ایسا و معلوم نوبو کی چی سرنوشتی اونی انتظارا کشه !؟ مارجان , آدمی نیئه کی بتانه زاکا بداره . اصلآ اونی کار نوبو. د کی خایه بفکر اونی زای ببه ؟
گیله مرد بعضی وقتان وکیل باشی گبانا نیشناوستی . اون ایتا فیکر دیگه میان ایسا بو. نو کونه کی تپانچه اصلآ خالی ببه . نوکونه کی بلوچ و وکیل باشی اونی مرا شوخی بو کودیدی و تپانچهء خالیا اونا فادابید.
ولی ا شوخی اشان ره چی فایده ای داشتی ؟ اصلآ امکان ناره . تپانچه یا خودش جیب میان ایتا پیچه سبک و سنگین بوکود. جه اونی وزن تانستی حدس بزنه کی تپانچه خالیه یا کی پوره ؟ ها حرکت اونی شین باعث بوبسته بو کی محمد ولی متوجه بوبسته و توفنگ سرا بییگیفته گیله مرد طرف . سر نیزهء توفنگ زیادی اون مرا فاصله ناشتی وگرنه گیله مرد تانستی ایتا حرکت مرا توفنگا سرا بطرف زمین فشار بده و توفنگا جه محمد ولی فاگیره.
" اوهوی خوابی یا بیدار ؟ بو گو بیدینم شاید بخاطر ان ترا فومن برداندریدی کی آگول لولمانی مرا رابطه داری ؟ " چند تا فحشم نثار آگول بوکود. " یک هفته تمام امی خواب و آراما *فیگیفت * , روز روشن وسط جاده ایتا ماشینا لختا کود. اونی سیبیلا به آتش کشیمی , اونی نوبتم فارسه. بو گو بیدینم , راست گیدی که او زناکی کی او روز تولم مئن تیر بو خورد اونی دختر بو ؟ "
بعضی وقتان صدای باد اونقدر زیاد بو کی صدای محمد ولی بگوش گیله مرد فانرسه ای , ولی اون جه وکیل باشی گبان تانستی حدس بزنه کی چره اونا فومن برداندریدی . مآموران دانستیدی کی اون آگول لولمانی داماده و هنوز اشان مئن ایتا ارطباتی نها. گیله مرد دانستی کی داروغه اونا لو بدا . چند بار آگولا بوگفته بو کی ا ویشگاسوقه ای آدم مطمئنی نیئه . شایدم اگه بخاطره ا ویشگا سوقه ای نوبوسته بو, امروز صغرا هم زنده بو, آگولم نزه ای به جنگل و بعد از اون هم ان همه اتفاق پیش ناموئی و الانم اون اتوئی گیرفتار نوبو.
ایتا باد خیلی شدید کومه یا بلرزانه . شایدم ایتا کهنه درخت بکفت و اونی کفتن باعث تکان خوردن کومه ببست. ولی محمد ولی هاتو یکسره حرف زئه ای و زخم زبان امرا کیف کودی و خندهء قاه قاه زئه ای .
محمد ولی ایتا سیگار آتش بزه . ایدفائی کبریتا باورده گیله مرد صورت جلو و اونی صورتا کبریت روشنائی مرا روشنا کود. جه بس کی کبریت گیله مرد صورتا نزدیک بو کی گیله مرد احساس بوکود کی انی دوماغ سوختاندره .
" .... بیدین چی گم . چره جواب ندی ؟ تو اونی ایسی کی وقتی امان باموئیم پست تولما بزنیم سرگردا بو گفتی کی امان امی بهره یا فادائیم و نطق بو کودی ؟ چره الان لال بوبوستی؟....."
گیله مرد خب بخاطر داشتی . راست گفتی : وقتی دهاتیان بوگفتیدی کی امان داروغه داریم . سرگرد بوگفت کی بیشید شیمی نماینده یا اوسه کونید . جه اوشان وابرسه کی شومان شیمی ایمسال بهره یا فادائید یا نه ؟ همه بو گفتید کی فادائید. بعد جه گیله مرد وابرسه کی تو چی ؟ مثلآ تو چی فادائی ؟ "
گیله مرد بوگفت:" من ابریشم فادام , برنج فادام , تخم مرغ فادام , سیر , غوره , انار تورش , پیاز , جارو ,*جوکول , *کولوش , آرد برنج , همه چی فادام."
بعد وابرسه ایمسال شینم فادائی؟
گیله مرد بو گفت:" ایمسال ابریشم و برنج فادام ."
سرگرد بوگفت:" بوشو اوشان قبض و براتا اوسان باور بیدینم ."
بیچاره پیره مرد (لطفعلی ) بوگفت :" شومان کی نمایندهء مالک نیئید!"
سرگرد نامردی نوکود ایتا سیلی بزه اونی گوش مئن.
یکهو تمام دهاتیان جه خودشان خانه یان بیرون باموئید . معلوم نوبوست کی اوشانا خبرا کوده بو کی ایدفائی نزدیک هیزار نفر اوشانا دورا کودید. بعد تیر اندازی بوبست و ایتا تیرم بوخورده صغرا پهلویا و لطفعلی هم جابجا بمرد.
شب دهاتیان دور هم جمعا بوستید کی ها داروغه ویشگاه سوقه ای پیشنهاد بوکود کی خانه ای کی آژانان اونی مئن ایسابیدی یا به آتش بکشید , و اگه ایتا جوخه دیگه سرباز جه راه فانرسه بو اوشان او خانه یا با تمام او آجانان به آتش بکشه بید .
محمد ولی سیگار کشئن دوبو . گیله مرد فیکر کودی ها الان بهترین موقع ایسه تا اونا خلع سلاح بوکونه. تمام انی بدن لرزه ای , صغرا کوشته بوستن صحنه اونی اختیارا جه اون فاگیفته بو . خودش هم نانستی کی جه سرما لرزه ای یا کی جه ترس.
محمد ولی دست بردار نوبو :" تو خیلی زرنگی , جه او کهنه کارانی , ایتا کلمه حرف نزنی ترسی خودتا لو بدی . بوگو بیدینم , جه اوشانی کی سرگرد مرا اتاق مئن حرف زئید کویدانه آگول بو ؟ من جه کسی نترسم , بلاخره ایتا روز خودم کلکه آگولا کنم . اون لا مزهبه , می دوستان خودشان بیده ئید کی اون قرآنا آتش بزه . می دیل خایه کی اون فقط می گیر دکفه , خودم دانم چی بلائی اونی سر باورم . کویدانه بو ؟ حتمآ اونی کی ریش کوسه داشتی و تی کنار ایسا بو؟ ها چره جواب ندی ؟ خوفته ای یا کی بیداری ؟
باد سر و صدای عجیبی جه جنگل بطرف کومه آوردی .
جیغ و فریاد زن , نعرهء گاو , ناله و فریاد و اعتراض دهاتیان . هر چی گیله مرد دقیق تر گوش کودی بیشتر ایشتاوستی . مثل انکی ا سر و صدا یان میان صدای صغرا هم مثل وقتی کی تیر انی پهلو یا بوخورده بو به گوش آموئی.
ولی بیشتر جه همه , شر شر آب ناودان بو کی گیله مرد دیلا خراش دائی . مثل انکی اینفر خودش ناخون مرا ایتا زخما ریش ریش کودان دوبو.
اونی دندانان هم ضرب آهنگ یکنواخت فوبوستن آب مرا بهم خوردی و گیله مرد همچنان بی تاب بو.
آرامشی کی اتاق مئن حکمفرما بوبوسته بو ظاهرآ محمد ولی یا مشکوکا کوده بو .
اون خاستی بدانه کی گیله مرد خوفته یا بیداره ؟
"چره جواب ندی ؟ شومان همه تا دوشمن خودا و پیغمبرید . همهء شومرا کوشتن واجبه , بیشتاوستم آگول بوگفته کی , اگر اونی دختره قاتیلا بوکوشید حاضره کی خودشا تسلیم بوکونه .
جان خودوش , من اصلآ اهمیت ندم او زناکی کی او روز می تیر مرا به زمین بکفت اونی دختر بو . بمن چی .
من خودم تکلیفا انجام بدام .من گم آگول دوشمن خودایه و اونا کوشتن واجبه , بیشتاوستی ؟ من جه هیچ کسی نترسم . من بوکوشتم , هر کاری جه آگول دست بر آیه بشه بوکونه .....
" تی توفنگا بنه بیجیر . تکان بوخوردی بمردی . "
انا گیله مرد بوگفت , ایتا صدای خسته و گیرفته , وکیل باشی ایتا کبریت آتش بزه و اون گیله مرد ره بمنزلهء ایتا آژیر خطر بو . ایتا چوم فوچئن مئن تپانچه یا جه خودش جیب بیرون باورد و او موقع کی نور کمرنک و زرد رنگ کبریت اتاقا روشنا کود , گیله مرد فرصت پیدا بوکود تا گلنگدنا فاکشه و بطرف محمد ولی نیشانه بیگیره .
محمد ولی وقتی خاستی کبریتا روشنا کونه توفنگ کونه یا بنا زمین و اونی لوله یا بیگیفته خودش دو تا زانو مئن . او نور کم کبریت مئن دو تا چوم دوروشت و سفید بو کی فقط معلوم بو . محمد ولی گیجا بوسته بو . کبریت آتش کم کم اونی دستا بسوجانه و اونی بازو مثل انکی بی حس بوبوسته بو شلا بوسته و بکفته اونی ران رو .
" تی توفنگا بنه زمین تکان بوخوردی بمردی ! "
لولهء تپانچه وکیل باشی شقیقه یا لمس کودی . گیله مرد دست تاودا اونی گولی یا بیگفت و اونا فاکشه باورد اتاق مئن .
" صبر بوکون الان ترا حالی کونم , رجز بخوان , مرا شناسی ؟ چره نیگا نوکونی ؟ "
باران همچنان وارستی , ولی افق کرا کم کم روشنا بوستی و آسمان کرا کم کم بازا بوستاندوبو .
" گفتی جه کسی نترسی !؟ نترس الان ترا نوکوشم , ترا باید با دست خفا کونم . صغرا می زن بو . نامرد تو می زنا بوکوشتی . تو صغرا قاتلی . آگول منم . ازش نترسی ؟ هان ؟ چره تکان نوخوری ؟"
توفنگا جه اونی دست فاگیفته به دیوار تکیه بدا . " تو بوگفتی جه آگول نترسی . آگول منم بیچاره . آگول لولمانی جه غوصهء خودش دختر دق مرگ بوبوسته . من بوگفتم کی اگر قاتل صغرایا مرا فادید , آگول تسلیم به .
آگول اصلآ نئسا تا باید تسلیم ببه . اتوبوسا جاده میانی من بزم . همهء اوشانی کی می مرا ایسید , اوشانیئید کی جه دست شومان بی خانمان بوبوستیدی . اشانا ترا گم تا ندانسته جه دونیا نیشی . ویریز می هفت تیرا بنام می جیب مئن . خایم ترا با دست بو کوشم . خایم تی گولی یا گاز بیگیرم . آگول منم . می دیل کرا خونکا به .
گیله مرد جه فرط درندگی له له زئه ای . نانستی خو دوشمنا چوتو وا بو کوشه !
دستپاچه بوبوسته بو . نور سحر مئن کم کم تانستی هیکل درب و داغان وکیل باشی یا بیدینه .
" من خودم مره خانه و زندگی داشتیم . سواد هم دارم . ا پنج سال مئن یاد بیگیفتم . خیلی چیزان یاد بیگیفتم .
گی مملکت هرج و مرج نیئه ؟ هرج و مرج مگر چی یا گیدی ؟امرا چاپیدی , جه خودمان خانه و زندگی بیرونا کودیدی . جه امان د چیزی نمانسته . د هیچ رعیتی نمانسته . تو خودت چقدر مرا تلکه بوکودی ؟ تی عمر خیلی دراز بو , اگه بدانستیبیم صغرا قاتیل توئی , تا الان هفت تا کفن بپو سانه بی ؟ کی لا مذهبه ؟ شومان کی هیزار بار قرآن مهر و امضاء بوکودید و شیمی قول جیر بزه ائید یا امان ؟ ناموئید قسم نوخوردید کی د همه در امانید ؟ چره مردوما بیخود گیریدی ؟ چره بیخود مردوما کوشیدی ؟ کی دوزدی کونه ؟ می جد اندر جد ا آب و خاک مئن زندگی بوکود , کو اربابی پنجاه سال پیش گیلان مئن ایسابو ؟ "
انی زبان تته پته کودی , بحدی توند حرف زئه ای کی بعضی جه کلمه یان مفهوم نوبو . وکیل باشی خودش دوتا زانو رو خودش پیشانی یا بچسبانه بو بزمین و خودش دو تا دستانا بنابو خودش پوشت گردن . اونی کلاه بکفته بو اتاق تان .
: " نترس , اتوئی ترا نوکوشم . ویریز , حیفه کی ایتا گلوله تره حراما کونم . آخه بدبخت تو چی قابلی ایسی کی من تره ایتا فشنگ فیشانم . ویریز بیدینم ! "
وکیل باشی ولی جه خودش جا تکان نوخوردی . حتا با لگدی کی گیله مرد اونا بزه , بازم جه خودش جا تکان نوخورد.
گیله مرد دست تاوادا و اونی پالتو یقه یا بیگیفت و اونی صورت مئن نیگا بوکود . او روشنائی کم صبح مئن بتانسته یک کمی جه محمد ولی صورتا بیدینه .عرق جه اونی صورت فوبوستی . اونی چومان به سفیدی زئه ای.
بی حالا بوسته بو . جه اونی دهنم کف زرد رنگی بیرون فوبوستی و خر خر کودی .
هاتو کی اونی چوم به چومان براق و دورشت گیله مرد دکفته به تته پته بامو و بوگفت : " نوکوش امان بده ! پنج تا زای دارم . می زاکانا رحم بوکون .هر کاری بیگی کونم . به خودت جوانی مرا ببخش . دوروغ بوگفتم من نوکوشتم . تی صغرایا من نوکوشتم . خودوش تیر اندازی کودی . مسلسل می دست مئن دونبو . "
وانگ زئه ای . التماس و عجز و ناله کودی . التماس و عجز و ناله محمد ولی شین , مثل ایتا آبی کی روی آتش فوکوده بید , گیله مرد آتش خشما خاموشا کود . بیاد باورده کی بوگفته پنج تا زای داره .اگر راست بگه !؟
بیاد خودش زای دکفت . باران د بند بامو بو و سکوت و صفای سر صبح بی غیرتی و ضعف محمد ولی تنفر عجیبی گیله مرد مئن زندا کود . روشنی هوا باعث بوبوسته کی گیله مرد دستپاچه ببه و عجله بو کونه .
گیله مرد ایتا تف تاوادا محمد ولی طرف و در عرض چند دقیقه محمد ولی پالتو یا جه اونی تن بکنده و اونی قطار فشنگا جه اونی کمر وازا کود و خودش پتویا اونی سر و کله یا واپخت , اونی بارانی یا دوکود و اونی کلاه بنا خو سر و جه اتاق بیرون بامو .
هنوزم جه جنگل شیون و نالهء ایتا زن انا بگوش آموئی . ها موقع صدای ایتا تیر بگوش بامو و ایتا گلوله اونی بازویا بو خورد . هنوز وانگردسته بو کی ایتا گلوله دیگه انی سینه یا بو خورد و اونا جه ایوانم جور بجیر تاودا . گیله مرد سینه سوختاندوبو, آسمان اونی ره تیره و تار بوبوسته , انی چومان دوسته بوبوست .
بلاخره مامور بلوچ خو کارا بوکود .
واگردان به گیلکی جه : دامون گیلک پور
